Wspomnienia jak puzzle. Rozsypane są jedynie kakofonią niekompletnych obrazków, razem tworzą opowieść, snują historię, w której możemy dostrzec najdrobniejsze szczegóły. Taki jest komiksowy album Praga Gada. O międzywojniu, trzeci z serii wydanej przez Fundację Animację. Praga Gada to projekt szczególny – reprezentuje naprawdę dobry poziom artystyczny, jednocześnie jest angażujący i ważny społecznie.
Na komiks Praga Gada #3: O międzywojniu składa się dziewięć komiksowych nowel. Każda z nich jest adaptacją prawdziwej opowieści z warszawskiej Pragi. Zanim komiks powstał, Fundacja Animacja zarejestrowała rozmowy z kilkudziesięcioma prażanami, którzy pamiętają jeszcze czas międzywojenny. Jak łatwo policzyć, są to ludzie, którzy mają po dziewięćdziesiąt lat. Wspomnienia z okresu międzywojennego są więc ich wspomnieniami z dzieciństwa wypełnionego słońcem, zabawą i figlami. Znajduje to odzwierciedlenie w komiksach – większość z nich jest utrzymana w pastelowej tonacji i pogodnym tonie. Ale nie wszystkie, bo przecież dzieciństwo, szczególnie w przedwojennej Warszawie, to nie tylko pogodne niebo.
Z rozmów twórcy wybrali dziewięć wspomnień, które trafiły do albumu. Świat przedstawiony w komiksie widziany jest oczami dziecka – tak, jak to pamiętają prażanie, których wspomnienia stały się obrazkowymi opowieściami. Obok beztroskich historii z podwórka, pojawiają się też opowieści, w których czuć grozę zbliżającej się wojny, wspomnienia utraty domu; pojawiają idole tamtych czasów: wódz Piłsudski czy bokser Kolczyński. Nie jest to jednak komiks historyczny, co zdecydowanie działa na korzyść podczas lektury. Historia stanowi tło, odkrywamy ją poprzez obrazki ówczesnej codzienności.
Rysownicy zaangażowani w tworzenie komiksu stanęli na wysokości zadania. Do współpracy pomysłodawcy zaprosili Tony'ego Sandovala, Alberto Pagliaro, Mirosława Urbaniaka, Daniela Bauma, Nikolę Kucharską i Andrzeja Łaskiego. Każdy z artystów reprezentuje zupełnie inny styl, dzięki czemu poszczególne nowele nabrały odrębnego charakteru. Niektóre kadry to prawdziwe majstersztyki. Czasami wręcz to obraz, nie tekst, mówi najwięcej.
fot. Fundacja Animacja
Nad adaptacją nagranych mówionych opowieści pracowali Przemysław J. Olszewski, Mieczysław Gajda i Nikola Kucharska. Autentyczności historiom dodają regionalizmy i słowa, których dzisiaj się już nie używa, pojawiają się urwane zdania, jakby opowiadający zatopił się we wspomnieniach. Tekstowe i graficzne warstwy uzupełniają się doskonale.
Praga Gada. O międzywojniu jest trzecim albumem komiksów z serii. Dotychczas ukazały się Praga Gada. O wojnie! oraz Praga Gada. O pokoju. Każdy z nich jest efektem wielu rozmów z mieszkańcami prawobrzeżnej Warszawy i próbą graficznego zapisu wspomnień o świecie, który odszedł bezpowrotnie.