Roman Polański jest reżyserem, który oprócz tego, że bardzo sprawnie porusza się w obrębie konwencji gatunkowych, to dodatkowo każdemu ze swoich filmów nadaje charakterystyczny, autorski rys. W jego twórczości na pierwszy plan często wysuwa się groteskowe przedstawianie świata i bohaterów, specyficzny komizm oraz voyeuryzm. Nie można jednak nie zauważyć, iż w produkcjach reżysera niemalże zawsze w jakiejś formie obecne są ciemność, mrok, niesprawiedliwości, zło drzemiące w człowieku oraz znalezienie się w sytuacji osaczenia. Przyjrzyjmy się więc dotychczasowej twórczości reżysera, przypominając jego najlepsze filmy.
Nóż w wodzie (1962)
Scenariusz do swojego pełnometrażowego debiutu Polański napisał wraz z Jerzym Skolimowskim, a za muzykę odpowiadał oczywiście Krzysztof Komeda, z którym reżyser rozpoczął współpracę jeszcze podczas studiów. W filmie obserwujemy napiętą relację pomiędzy trójką bohaterów – bogatym małżeństwem z wyższych sfer i zabranym przez nich na jacht mężczyzną. Nóż w wodzie przedstawia walkę o dominację, przewagę, kobietę, a symbolem tej rywalizacji staje się tytułowy nóż. W nominowanym do Oscara thrillerze psychologicznym zobaczymy Leona Niemczyka, Zygmunta Malanowicza (pod którego postać głos podkłada sam Polański, wcześniej chcący samemu odegrać tę rolę) i niezawodową aktorkę Jolantę Umecką, którą reżyser zauważył na basenie i postanowił obsadzić w swoim filmie.
Wstręt (1965)
Tytułowy wstręt to afekt, który bohaterka, Carol, odczuwa w stosunku do mężczyzn, a którego źródła najpewniej doszukiwać się można w przeszłości bohaterki. Sam zapach osobnika płci męskiej wywołuje u niej wymioty. Polański ukazuje pogrążanie się bohaterki w schizofrenicznych stanach nie tylko z zewnątrz, ukazując objawy jej choroby, lecz także z subiektywnego punktu widzenia bohaterki: reżyser daje widzom dostęp do jej wizji, halucynacji, przez co jeszcze bardziej angażujemy się w historię Carol. W głównej roli obsadzona została zjawiskowa Catherine Deneuve, a film zdobył Srebrnego Niedźwiedzia na festiwalu w Berlinie.
Matnia (1966)
Polański rozważał powierzenie głównej roli w filmie Charlotte Rampling, jednak ostatecznie to Françoise Dorléac, siostrę Catherine Deneuve, możemy oglądać w Matni. Akcja filmu rozgrywa się na Holy Island – uznawanej za nawiedzoną przez duchy wyspie - i skupia na znajdujących się w odosobnieniu bohaterach. Matnia to czarna komedia, studium nerwicy, w której, jak mówi sam Polański, odwrócone zostały wszelkie konwencje thrillera. Chociaż podczas kręcenia ekipa musiała się zmierzyć z wieloma przeciwnościami: kapryśną pogodą, problemami zdrowotnymi aktorów, inwazją szczypawek, to jednak to Lionel Stander, aktor grający Rysia, sprawiał najwięcej problemów. Tak bardzo stopił się z graną postacią, że zachowywał się „jak wariat” poza planem, a nawet znęcał nad partnerującą mu aktorką.
fot. Compton-Cameo FilmsNieustraszeni pogromcy wampirów (1967)
Nieustraszeni pogromcy wampirów to niezwykle zabawny i jednocześnie elegancki film, będący parodystycznym ujęciem konwencji horroru. Scenariusz napisany, nie po raz pierwszy, z Gerardem Brachtem. Roman Polański jako Alfred musi uratować swoją narzeczoną, graną przez Sharon Tate, przed niezwykle uroczymi, homoseksualnymi wampirami. Tate była jeszcze stosunkowo mało znaną aktorką, kiedy na planie tego filmu rozkwitało jej uczucie z reżyserem. Sami twórcy na planie bawili się doskonale, jak wspomina Polański, pękali ze śmiechu. I da się to odczuć, oglądając film.
Dziecko Rosemary (1968)
Nominowana do Oscara za scenariusz ekranizacja książki Iry Levina. W wersji Polańskiego historia zyskała dodatkowo alternatywną, wynikającą z agnostycznych przekonań Polańskiego, interpretację. Życie młodego małżeństwa zmienia się, kiedy po wprowadzeniu do apartamentu zacieśniają kontakty ze swoimi sąsiadami – wyznawcami Lucyfera. W tym okultystycznym filmie o pakcie z diabłem zapisała się jedna z najbardziej rozpoznawalnych ról Mii Farrow, której wtórował twórca kina niezależnego, John Cassavetes. Na uwagę zasługuje jednak także przedoskonała Ruth Gordon, która zdobyła Oskara za najlepszą rolę drugoplanową. Postać szatana, pojawiającego się na chwilę w jednej z najbardziej rozpoznawalnych scen filmu, zagrał Anton LaVay, znany jako Czarny Papież, głowa sekty Kościoła Szatana, mający początkowo jedynie pełnić rolę „doradcy” reżysera w sprawach okultyzmu. Wspaniała kołysanka, zanucona przez Farrow, napisana została przez Krzysztofa Komedę.