Kto z nas nie ogląda seriali? To idealna forma rozrywki, dzięki której na kilka godzin możemy uciec w ekranową rzeczywistość. Odcinkowe produkcje dzielą się na różne kategorie, a jedną z nich jest serial młodzieżowy, który ma bawić, ale też dotykać tematów związanych z dorastaniem.
Trudno wybrać jedną konkretną datę, ale można powiedzieć, że znana nam do dziś telewizja narodziła się w latach 60., kiedy to do głosu dochodziły pierwsze amerykańskie opery mydlane z Never Too Young na czele. Już wtedy niezwykle istotne były słupki oglądalności, więc miarą sukcesu była rodzina zasiadająca przed telewizorem i śledząca każdy kolejny odcinek ulubionego serialu. Z czasem oferta telewizji rozszerzała się i każdy, bez względu na płeć i wiek, odnajdywał na srebrnym ekranie coś dla siebie. Seriale skierowane do młodzieży odnosiły pierwsze sukcesy, więc w latach 80. ten rodzaj telewizyjnej treści zyskiwał coraz większą popularność. Seriale młodzieżowe skupiają się na życiu nastolatków, tych bogatych i mniej zamożnych lub na zwykłej grupie przyjaciół z liceum, która każdego dnia musi podejmować nowe wyzwania związane ze szkolną rzeczywistością. Kiedy producenci zaczęli brnąć w tworzenie seriali młodzieżowych w latach 70. i 80., skupiali się wyłącznie na dojrzewaniu, aferach i miłosnych rozterkach. Stąd na przełomie lat 80. i 90., pojawiła się nietypowa produkcja zatytułowana Gimnazjum Degrassi. Kanadyjski serial poruszał problemy nastolatków związane z rodziną, narkotykami czy depresją. DJH zyskało uwielbienie fanów, więc widzowie dostali trzy sezony produkcji. Kolejne hity były już tylko kwestią czasu, a jednym z większych jest bez wątpienia Beverly Hills, 90210. Jego producentem był Aaron Spelling, którego możemy znać z takich produkcji jak Dynastia, Aniołki Charliego, Starsky i Hutch oraz Statek miłości. Beverly Hills, 90210 poruszało wiele poważnych tematów takich jak uzależnienia, gwałt, nastoletnia ciąża, a przede wszystkim różnica stanu majątkowego różnych grup społecznych. Przystojni aktorzy, ładne aktorki, miłosne perypetie, bardzo różne charaktery i osobowości – to coś, co przyciągało nie tylko wiekowy target produkcji.
Dojrzewanie z telewizją
Serial Spellinga był też ciekawym doświadczeniem dla odbiorców spoza Stanów Zjednoczonych. Sposób życia i poziom rozwoju gospodarczego działał na wyobraźnię innych narodowości. Obcokrajowcy mogli zobaczyć, jak wygląda życie nastolatków z amerykańskiego liceum i ten szok kulturowy wielokrotnie przyczyniał się do dalszego śledzenia ich perypetii – częste domówki, romanse i prowadzenie samochodu w wieku szesnastu lat. Wszystko to było dla ówczesnej młodzieży zupełnie nowe. Poprzednie pokolenia, np. naszych rodziców, wychowywało się na tego typu produkcjach i utrwalało stereotypowe myślenie na temat amerykańskiej kultury. Młodzi ludzie marzyli, żeby wyjechać do Stanów Zjednoczonych i spełnić swój american dream. Nie zawsze ekranowa rzeczywistość pokrywała się z tym, co było naprawdę.
materiały prasowe
Lata 90. to dekada również płodna, jeśli chodzi o seriale młodzieżowe, jednak bardziej skupiono się wówczas na sitcomach. Do tej kategorii należy na pewno serial Różowe lata siedemdziesiąte – mocno przerysowani bohaterowie i zabawne wpadki w codziennych sprawach. Naciągnąć do tego zestawienia można też serial Przyjaciele, który opowiadał o grupie młodych przyjaciół mieszkających na Manhattanie. O produkcji powiedziano i napisano już chyba wszystko, ale warto pamiętać, że zwłaszcza pierwsze sezony pokazywały nam punkty styczne dla seriali młodzieżowych, chociaż mówimy tutaj raczej o młodych dorosłych.
Nietypowe przygody, wampiry, wilkołaki, magia, a w tym wszystkim miłość – te elementy przyciągały młodą widownię lepiej niż magnez.
W drugiej połowie lat 90. wątki związane z trudami życia nastolatków nie były już wystarczające do zaciekawienia publiki. To, co zaczęło działać na ich wyobraźnie na nowo, to pójście w kierunku magii i elementów fantasy. Stąd pojawienie się takich produkcji jak Sabrina, nastoletnia czarownica, Buffy: Postrach wampirów i Czarodziejki. Nietypowe przygody, wampiry, wilkołaki, magia, a w tym wszystkim miłość – te elementy przyciągały młodą widownię lepiej niż magnez.
Jeszcze wtedy seriale nie mogły pochwalić się wysokim poziomem efektów specjalnych, jednak młodzież chętnie zasiadała przed telewizorami, żeby zobaczyć swoich ulubionych aktorów i świeżą, ciekawą historię. Reżyserowie zaczęli dostrzegać potencjał różnych gatunków. Młodzież chciała doświadczać więcej, próbować tego, co oglądają dorośli i dać upust swojej zbuntowanej naturze. Między innymi dlatego zaczęto eksperymentować z horrorami, ale dostosowanymi dla młodej widowni. Powstał serial Gęsia Skórka dla młodych fanów strasznych historii, który okazał się hitem. W każdym odcinku mogliśmy zobaczyć nową, przyprawiającą o ciarki historię. Nie można też zapominać o serialu Opowieści z krypty, który miał premierę w 1989 roku. Utrzymany w klimacie horroru i czarnej komedii w każdym odcinku opowiadał widzom nową historię. We wstępie osobliwy kościotrup – Strażnik Krypty – popisywał się swoimi mrocznymi żartami i wprowadzał oglądających do fabuły nowej historii.
Kolejne lata zmieniały definicję serialu młodzieżowego. Lata 2005-2012 sprawiły, że stała się ona jeszcze bardziej pojemna. Popularnością w tym okresie zaczęły cieszyć się produkcje Disney Channel. Ich granice również są trudne do jednoznacznej oceny, bo tytuły takie jak Hannah Montana, Jessie, Nie ma to jak hotel czy Czarodzieje z Waverly Place skierowane były bardziej do osób dopiero co osiągających wiek nastoletni.
Pomimo upływu lat młodzież wciąż lubi te same motywy – życie, miłość, szkoła i problemy z tym związane. Jednak obecnie fabułę urozmaica się czymś wyjątkowym, nietypowym i może nawet szalonym. Słodkie kłamstewka chociażby opowiadają o grupie nastolatek, których przyjaciółka zaginęła, po czym same dostają tajemnicze wiadomości i próbują rozgryźć, kto za tym wszystkim stoi.
Natomiast intrygi, tajemnice i plotki mieliśmy w serialu Plotkara, który skupiał się na relacjach między bogatymi amerykańskimi nastolatkami. Nie da się nie zauważyć, że seriale młodzieżowe stają się dziś coraz odważniejsze tematycznie, ale też gatunkowo. Przedstawiają poważne problemy w dokładny i rzetelny sposób, często przykładając uwagę do wizualnej strony produkcji. W ostatnich latach do seriali poruszających tematykę narkotyków, przemocy i innych tego typu problemów, należała Euforia. Serial już teraz zapisał się na kartach popkultury. Powstało mnóstwo memów, inspiracji kostiumowych, ale też muzycznych, którymi żyje młodzież nie tylko w USA. Do seriali z podobnej kategorii można zaliczyć hiszpańską Szkołę dla elity, która porusza tematy morderstwa, pieniędzy i narkotyków, ale też 13 powodów. Serial Netflixa opowiada o depresji i samobójstwie, co w momencie premiery było mocno komentowane w sieci.
HBO
Czym różnią się nowe młodzieżówki opierające się na życiu nastolatków? Na pewno lepszą jakością dostosowaną do współczesnych czasów. Jeśli rozwija się technologia, to razem z nią powinny rozwijać się też seriale. Jeśli teraz jest duży dostęp do zaplecza technologicznego, reżyserowie i producenci powinni z niego korzystać, żeby nie zostawać w tyle i dopasować jakość do oczekiwań widzów. Seriale młodzieżowe z lat 90. dziś mogą wyglądać kiczowato, ale wtedy taka była estetyka. Dziś jakość telewizji się zmieniła, a zatem też seriale młodzieżowe nie zawsze muszą być głupkowatą rozrywką dla licealistów. Dzisiejsze produkcje mają tę przewagę, że umiejętniej podchodzą do prezentowania problemów młodego pokolenia i dopracowana forma temu sprzyja. Zwraca się też uwagę na to, żeby serial inspirował nastolatków w każdej dziedzinie życia i tworzył nowe trendy, za którymi będą podążać.
Teen drama i guilty pleasure
Producenci często korzystają z retellingu, czyli ponownego opowiedzenia znanych z dzieciństwa bajek i opowieści. Dobrze, że biorą pod uwagę to, na jakim etapie jest teraz młodzież. Stąd serial Chilling Adventures of Sabrina przedstawiający losy nastoletniej czarownicy, porusza motywy sekty czy satanizmu. W porównaniu do wesołego poprzednika z lat 90. jest utrzymany w klimacie horroru. Tak samo jak serial Przeznaczenie: Saga Winx, który stworzono na podstawie włoskiego serialu animowanego. Jednak znowu, w tej wersji wszystko jest przystosowane do pożądanego stylu serialu młodzieżowego i oprócz magicznych mocy dostaniemy tu trójkąty miłosne czy problem akceptacji i wykluczenia. Dzisiaj większość seriali młodzieżowych skupia się na udoskonalaniu fabuły właśnie takimi wątkami, które od lat przyciągają nastoletnich widzów. W modzie są też takie seriale jak Ania, nie Anna na podstawie Ani z zielonego wzgórza, która w subtelny sposób przedstawia problemy dojrzewania nastolatków w XIX wieku i przyciąga widza piękną scenerią i kreatywnym scenariuszem. Na liście znajdziemy Gambit królowej, którego akcja rozgrywa się w latach 50. i 60. XX wieku i opowiada o młodej dziewczynie zafascynowanej grą w szachy. Serial również porusza tematykę uzależnień, równouprawnienia czy akceptacji, ale w bardzo ciekawej formie.
fot. materiały prasowe Netflix
Fantastyka, przygody i dreszczyk emocji – w tym klimacie króluje m.in. Stranger Things. Dużą furorę zrobiło osadzenie akcji w latach 80., odwołujące się do sentymentu widzów starszych. W produkcji dominują elementy z pogranicza fantasy i science fiction, ale też wątki młodzieżowe. W 2017 roku (czyli rok po premierze Stranger Things) dostaliśmy Riverdale na podstawie Archie Comics. Grupa osobliwych nastolatków próbująca rozwikłać sprawę śmierci brata jednej z bohaterek musi stawić czoła typowym nastoletnim rozterkom, ale też brutalnemu światu dorosłych. To przykład serialu, w którym więcej nie znaczy lepiej. Produkcja doczekała się pięciu sezonów, jednak wiele wątków straciło sens i zostało przerysowanych. Twórcy nie dostosowali nastroju akcji do wcześniej prowadzonej narracji. Są jednak widzowie, którzy traktują to jako guilty pleasure i dobrze się przy tym bawią.
Twórcy stawiają teraz na naturalność bohaterów. Młodzież nie szuka już tylko luźniej rozrywki, ale czegoś z przesłaniem. Czegoś, co ich zachwyci i będzie przyjemne dla oka. Czegoś, co ich wciągnie i zaskoczy. Stąd dostępna szeroka paleta gatunków, w jakich możemy wybierać. Seriale są częścią popkultury i wpływają na trendy. Młodzież szuka w nich inspiracji, świeżości i bohaterów, z którymi mogą utożsamiać się na etapie dojrzewania.