Filmy i moda – ich najważniejszą cechą jest kreatywność. Łączą je wyjątkowe kreacje i niezwykłe kostiumy. Mimo to rzadko powstają produkcje związane ze światem mody, które nazywamy fashion movies. Najczęściej opowiadają o tajemnicach tej wymagającej i związanej z luksusem branży, która wiecznie poszukuje oryginalności w świetle fleszy i jupiterów. Przedstawiają też historie projektantów znanych marek lub modelek. Innym razem po prostu serwują widzom olśniewającą krawiecką ucztę z cudownymi strojami, za którymi stoją znani projektanci lub kostiumografowie. Wtedy takie filmy są doceniane przez Akademię Filmową przez uhonorowanie ich Oscarem w osobnej kategorii za najlepsze kostiumy.

Fashion movies to przeważnie filmy skierowane do żeńskiej części publiczności, koncentrujące się głównie na kobiecych bohaterkach. I nie ma w tym nic złego, bo to najlepszy moment na to, aby aktorki mogły błyszczeć przed kamerami nie tylko swoim talentem, ale również urodą oraz pięknymi strojami. I nie trzeba daleko szukać przykładów. W 2021 roku do kin trafiła Cruella ze znakomitą Emmą Stone, która wcieliła się w demoniczną postać znaną ze 101 dalmatyńczyków. Poznaliśmy genezę tego ikonicznego czarnego charakteru, która bezpośrednio łączy się właśnie ze światem mody. Co prawda jest to świat wyimaginowany, ale wykorzystujący stereotypy z nim związane, dlatego daje dobry wgląd w branżę oraz rywalizację między projektantami. Młoda i niezwykle ambitna Estella pragnie szyć najbardziej ekstrawaganckie i ekskluzywne kreacje. Największą zaletą Cruelli (poza wspaniałą Stone) są kapitalne stroje stworzone przez Jenny Beavan. Film otrzymał zasłużenie Oscara za najlepsze kostiumy, a także nominację za najlepszą charakteryzację i fryzury, które w modzie też są ważne. Produkcja może i jest kryminalną komedią, ale to jeden z obowiązkowych tytułów dla fanów fashion movies.

fot. Disney

W 2021 roku miał premierę jeszcze jeden ważny fashion movie. Mowa tu o Domu Gucci, w którym główne role zagrali Lady Gaga i Adam Driver. I w tej produkcji rzeczywiście śledzimy historię tego słynnego domu mody, ale jednak z większym naciskiem na miłosne zawirowania między głównymi bohaterami, a nie na proces twórczy. Mimo to film pozwala poznać mechanizmy zarządzania domem mody oraz ludzi, którzy za nim stoją. A biznes rodzinny i burzliwe relacje czasem potrafią być tak fascynujące i barwne jak same ubiory.

Z innej strony do świata mody podchodzimy w znanym fashion filmie pt. Diabeł ubiera się u Prady. Tym razem obserwujemy go z perspektywy dziennikarskiej. Andy dostaje pracę jako osobista asystentka Mirandy Priestly w ekskluzywnym modowym magazynie Runway. Choć fabuła podąża za bohaterką graną przez Anne Hathaway, to największą gwiazdą jest tu Meryl Streep. Za rolę ekscytująco złośliwej redaktorki naczelnej otrzymała nominację do Oscara. Inspiracją dla Streep była Anna Wintour, redaktorka prestiżowego pisma modowego Vogue. I podobno wersja zaproponowana przez aktorkę bardzo przypominała prawdziwą Wintour. Jak przystało na fashion movie, Diabeł ubiera się u Prady otrzymał nominację do Oscara za najlepsze kostiumy, które przygotowała Patricia Field.

fot. Twentieth Century Fox

Nieco lepiej z przedstawieniem pewnego wycinku modowych dziejów poradził sobie biograficzny film Coco Chanel z 2009 roku, który skupia się na legendarnej francuskiej projektantce. Opowiada o jej wczesnych latach w krawiectwie, zanim jeszcze założyła dom mody, który zdefiniował współczesną kobiecą garderobę. Film oferuje poruszający wgląd w życie projektantki, którą portretuje zjawiskową Audrey Tautou. Nie brakuje w nim eleganckich ujęć i stylowych kreacji, które stworzyła francuska kostiumografka Catherine Leterrier (otrzymała za to Cezara i nominację do Oscara). W tym samym roku miał premierę drugi film o tej słynnej projektantce (Chanel i Strawiński), który opowiadał o jej dalszych, pełnych dramatów losach, gdy już stała się sławna. To niezła produkcja – wyróżniona nominacją do Cezara za kostiumy (Chattoune, Fab) – ukazująca ważny moment w historii mody. W tytułowych bohaterów wcielili się Anna Mouglalis i Mads Mikkelsen.

Można powiedzieć, że fashion movies chodzą parami. Również w 2014 roku w kinach można było obejrzeć dwa filmy, które są do siebie bardzo podobne. Ale to Yves Saint Laurent w reżyserii Jalil Lespert był autoryzowany przez życiowego partnera słynnego francuskiego projektanta – Pierre’a Berge’a. Ten film śledzi losy Saint Laurenta od jego czołowej pozycji w firmie Dior w 1957 r. po założenie własnego domu mody w 1961 r. Przedstawia jego inspiracje, ale też niepowodzenia. Ponadto w tej produkcji wykorzystano prawdziwe projekty kreacji, co nadaje filmowi autentyzm. W efekcie kostiumy w filmie Saint-Laurent w reżyserii Bertranda Bonello wyglądają po prostu tanio. Ponadto Pierre Niney, który gra w Yves Saint Laurent, zdobył Cezara dla najlepszego aktora, pokonując Gasparda Ulliela wcielającego się w tę samą rolę w tej drugiej produkcji. Mimo to Saint-Laurent też jest wart uwagi, bo pokazuje te bardziej skandaliczne aspekty życia projektanta. Przedstawia portret człowieka, który walczy ze swoimi wewnętrznymi demonami, zanurzając się w świat narkotyków i imprez. Z kolei obraz Lesperta jest pod tym względem bardziej stonowany, ale nie mniej fascynujący.

fot. Wy Productions

Jednym z klasyków fashion movies jest musical Zabawna buzia, w którym główną rolę gra Audrey Hepburn. Wciela się w Jo Stockton, nieśmiałą ekspedientkę w nowojorskiej księgarni, która marzy o studiach filozoficznych w Paryżu. Jej aspiracje spełniają się w najbardziej nieoczekiwany sposób po tym, jak zostaje muzą słynnego fotografa mody Dicka Avery'ego, granego przez Freda Astaire'a. Na uwagę w tej komedii zasługuje wspaniała paryska scenografia, muzyka i wykwintne sukienki wykonane przez legendarną kostiumografkę Edith Head oraz stałego współpracownika Hepburn, Huberta de Givenchy.

Nie można nie wspomnieć o niezwykłym i klaustrofobicznym filmie Nić widmo z 2017 roku, który dobrze oddaje obsesyjną i wymagającą naturę haute couture (dział luksusowego krawiectwa, zajmujący się tworzeniem ubrań na zamówienie dla konkretnego klienta). Produkcja ukazuje relacje między Reginaldem Woodcockiem, projektantem z wyższych sfer, a młodą kobietą, którą spotkał w nadmorskiej kawiarni i która stała się jego muzą. Daniel Day-Lewis został nominowany do Oscara za główną rolę, która jest luźno oparta na brytyjskim projektancie mody – Charlesie Jamesie. Nić widmo to miłosna historia, która z wyczuciem ukazuje świat powojennej mody. A Mark Bridges został nagrodzony za kostiumy Oscarem.

fot. Focus Features // Annapurna Pictures

Ważnym reprezentantem fashion movie na pewno jest też mroczny i efektowny thriller Powiększenie z 1966 roku. Fotograf mody (David Hemmings) wierzy, że przypadkowo sfotografował morderstwo. Choć intryga w tej powieści znajduje się na pierwszym planie, to produkcja ciekawie pokazuje stosunek głównego bohatera do kobiet, którym robi zdjęcia. Powiększenie w imponujący sposób dokumentuje kluczowy moment w historii mody, gdzie swoją obecność zaznaczają Veruschka (niemiecka supermodelka) i Jane Birkin.

Omawiając fashion movies, nie można też zapomnieć o modelingu. Znakomity Kwiat pustyni przedstawia poruszającą historię afrykańskiej koczowniczki, która z sukcesem wkracza do brutalnego świata mody. Z kolei Neon Demon to psychologiczny horror, w którym młodą modelkę gra Elle Fanning. Nie brakuje tu kilku makabrycznej scen, ale również wielu przyciągających wzrok wyjątkowych ubrań.

Choć branża modowa to wielki biznes, wymagający wysublimowanego gustu, to w kinematografii istnieje kilka fashion movies, które podchodzą do tematu mody mniej poważnie. Pret-a-porter, którego tytuł odnosi się do kolekcji ubrań dostępnych w sklepach, a nie szytych na miarę (przeciwieństwo haute couture), w satyryczny sposób podchodzi do tej branży. W mockumencie pojawiają się gwiazdy takie jak Julia Roberts, Sophia Loren i Lauren Bacall, a nawet… Katarzyna Figura. Film nie spotkał się z uznaniem krytyków, ale i tak zapisał się w historii fashion movies, podobnie jak Zoolander. W tej komedii z 2001 roku oglądamy komiczny duet Bena Stillera i Owena Wilsona. Tytułowy bohater jest odnoszącym sukcesy modelem, który zostaje wciągnięty w międzynarodową aferę. W filmie pojawiają się zwariowane modowe akcenty oraz kilka gwiazd takich jak David Bowie, Milla Jovovich, Tom Ford, Natalie Portman i Lenny Kravitz.

fot. Carlo Ponti Production

Oczywiście można wymieniać jeszcze wiele filmów związanych z modą, które warto obejrzeć: Kim jesteś, Polly Maggoo?, Mahogany, Projektantka z bardzo dobrą Kate Winslet, Stylistka, a nawet Wyznania zakupoholiczki. Istnieje też kilka zasługujących na uwagę filmów dokumentów: McQueen, The First Monday In May, Valentino: Ostatni cesarz wielkiej mody, Dior i ja czy Franca: Chaos and Creation. Czasem zdarzają się też takie filmy, które zupełnie nie są związane z modą, ale kostiumy są tak wspaniałe, olśniewające i misternie uszyte, że stają się wręcz pokazem mody. Można tu wspomnieć o superbohaterskiej produkcji Czarna Pantera, gdzie mamy do czynienia z kapitalnymi strojami, które zostały nagrodzone Oscarem. Druga część filmu również została wyróżniona nominacją w tej kategorii. Skoro już jesteśmy przy tegorocznym rozdaniu nagród Akademii Filmowej, warto zwrócić uwagę także na mnogość kostiumów we Wszystko wszędzie naraz, które bez kompleksów mogłoby nosić modelki na wybiegach. Ten film śmiało może konkurować w tej kategorii z Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu.

Jak widać, fashion movies z różnych stron podchodzą do mody. Produkcje te opowiadają wiele urzekających historii ludzi pełnych pasji, talentu i wyobraźni, dążących obsesyjnie do doskonałości. Przede wszystkim jednak powstają z miłości do ubiorów, strojów i kreacji, które mają przyciągać wzrok. I to właśnie kostiumy sprawiają, że filmy stają się czasem tak wyjątkowe i spektakularne!