Słownik pojęć filmowych i serialowych

Z popkulturą są związane różne pojęcia, które często mogą być niezrozumiałe dla osoby nieobeznanej z tematem. Wychodząc naprzeciw Waszym prośbom prezentujemy przygotowany przez nas słownik pojęć, bez których świat kina, seriali i TV wydaje się nie móc istnieć, a które pomogą Wam ten świat jeszcze lepiej zrozumieć.

adaptacja – dzieło, które postało na podstawie dzieła wcześniej istniejącego; najczęściej obróbka materiału literackiego

antologia – serial, którego odcinki bądź sezony połączone są głównym wątkiem, motywem przewodnim ale występują w nich inni bohaterowie, akcja dzieje się w innym czasie, itd.

binge-watching – sposób oglądania seriali, polegające na oglądaniu kilku, a nawet kilkunastu odcinków z rzędu

blocbuster – dzieło, które stało się przebojem i odniosło sukces kasowy (blockbusterem jest np. Przeminęło z wiatrem z 1939 roku); termin ewoluował i teraz często mianem blocbustera określa się wysokobudżetowe produkcje za którymi stoją wielkie wytwórnie i które mają premiery w okresie letnim

blooper (inaczej: gag reel) – krótkie wideo, które zawiera wpadki i błędy, które zdarzyły się na planie filmowym/serialowym

box office – określenie liczby widzów lub/i dochód ze sprzedaży biletów na dany film

bromance – emocjonalna, nieseksualna relacja, która zachodzi pomiędzy dwoma lub więcej mężczyznami

CGI – wszelkie elementy dzieła, które powstały wyłącznie za pomocą komputera

cliffhanger – zawieszenie akcji, w momencie szczególnego napięcia, kiedy bohaterowie postawieni są w trudnej sytuacji

crossover – dzieło, w którym łączą się losy bohaterów znanych z dwóch lub więcej różnych produkcji

direct-to-video – film wydany bezpośrednio na rynek kina domowego, z pominięciem dystrybucji kinowej; direct-to-DVD i direct-to-Blu-ray używane są jako terminy zamienne, ale stosowane są rzadziej

DLC – produkt stanowiący rozszerzenie gry komputerowej

dubbing – proces podkładania głosów do nagranego już materiału

easter egg – zamierzone, ukryte w dziele nawiązania do rzeczywistości bądź innych dzieł, zamieszczane przez twórców

fanart – nieoficjalna twórczość artystyczna fanów, oparta na istniejących już dziełach

fandom – określenie społeczności fanów zaangażowanych w działalność fanowską (uczestnictwo w konwentach, internetowych forach, blogach, stronach związanych z danym dziełem)

fanfiction – nieoficjalne opowiadania tworzone przez fanów, wykorzystujące postaci i świat z oryginalnego dzieła

flashback (retrospekcja) – przywołanie wcześniejszych wydarzeń

flashfoward – przeciwieństwo retrospekcji; przedstawienie pewnych lub spodziewanych wydarzeń z przyszłości

guilty pleasure – rodzaj dzieła, które daje przyjemność, mimo świadomości, że nie jest ono najwyższych lotów

heist movie – film, który opowiada o grupie ludzi próbujących coś ukraść; fabuła składa się z trzech elementów: planowania, samego skoku i jego konsekwencji

indie movie – niezależna, niekomercyjna produkcja, realizowana niskobudżetowo, przekazująca własną, artystyczną wizję świata autora

inside joke – wewnętrzny, prywatny żart, który umieszczony w dziele jest zrozumiały jedynie dla wybranej grupy osób

interquel – dzieło przedstawiające wydarzenia, które rozegrały się pomiędzy dwoma wcześniej powstałymi kompletnymi dziełami

limited series (seria limitowana) – serial, który posiada niewielką liczbę odcinków; nie jest to produkcja zamknięta, jej szanse na kontynuację w następnym sezonie nie są z góry przekreślone, a zależne od wyniku oglądalności

midseason – termin mający zastosowanie w telewizji amerykańskiej i kanadyjskiej, którym określa się połowę zwyczajowego sezonu serialowego, który trwa od września/października do maja

midquel – rodzaj kontynuacji dzieła, które rozgrywa się przynajmniej częściowo w czasie trwania poprzedniej części

miniseria – rodzaj serialu o niewielkiej liczbie odcinków; z założenia jest produkcją zamkniętą

pilot serialu – pierwszy odcinek serialu, który wprowadza bohaterów, ukazuje jego tematykę i charakter; na jego podstawie często dokonywane są zamówienia całych sezonów

prapremiera – pierwszy w historii pokaz dzieła

preorder – złożenie zamówienia na dzieło (najczęściej odnosi się do gier), które nie miało jeszcze premiery

prequel – kontynuuacja dzieła, które przedstawia wydarzenia sprzed czasu akcji części pierwszej

reboot – kolejna część danej serii, która ignoruje poprzednie jej odsłony

remake – nowa wersja filmu; nie jest to ponowna adaptacja tego samego materiału źródłowego, a film nakręcony ponownie, który zachowuje najważniejsze elementy oryginału

retcon – kolejna część serii, która ignoruje wybraną jedną lub więcej wcześniejszych części, wybierając tę, od której wydarzenia chce kontynuować

requel – dzieło, które wraca do wątków z poprzednich części, ale nie jest ani remake’em ani linearną kontynuacją fabuły poprzednika

rewatch – ponowne obejrzenie znanego już wcześniej dzieła, często w krótkim okresie czasu przed premierą kolejnej części/sezonu

sequel – druga część dzieła przedstawiająca dalsze losy poznanych wcześniej bohaterów lub kontynuująca rozpoczęte wątki; obecnie nazwę tą stosuje się do określania także trzeciej, czwartej i każdej kolejnej części (można jednak spotkać także nazwy threequel, fourquel, itp.)

showrunner – osoba, która odpowiedzialna jest za codzienną pracę nad produkcją serialu; jest to producent, który posiada autorytet artystyczny, a także w kwestii zarządzania

sidequel (inaczej: parallaquel) – kontynuacja, w której akcja dzieje się równocześnie z wydarzeniami z poprzedniej części (np. przedstawiona z perspektywy innego bohatera)

soundtrack (ścieżka dźwiękowa) – zapis głównego motywu muzycznego, wybranych lub wszystkich utworów muzycznych, które występują w dziele

slow motion – efektowna technika filmowa, która daje wrażenie zwolnionego czasu

spin-off – nowe dzieło, które powstało na bazie już istniejącego, w którym rozwijane są wątki poboczne, losy bohaterów drugoplanowych

spoiler – niepożądana informacja o szczegółach zakończenia bądź rozwiązania kluczowego wątku; w tym momencie spoilerem określa się każdą, najdrobniejszą informację, która zdradza jakieś elementy dzieła

streaming – technika, która pozwala na oglądanie treści multimedialnych na życzenie, w dowolnym miejscu I czasie lub na żywo

teaser – pierwsze, najwcześniejsze zapowiedzi serialu/filmu/gry

trailer (zwiastun) – zapowiedź serialu lub filmu w postaci krótkiego filmiku, stworzona ze zmontowanych, wybranych scen

young adult – określenie dzieł tworzonych z myślą o młodzieży w wieku 12-18 lat

upfronty – okres w telewizji amerykańskiej, podczas którego twórcy prezentują szefom stacji telwizyjnych piloty seriali; czas w którym zamawiane są nowe produkcje I prezentowane są nowe ramówki stacji telewizyjnych na nadchodzący sezon

wersja reżyserska – przerobiona wersja dzieła, która jest całkowicie zgodna z wizją reżysera; wersje te różnią się od wersji kinowej przerobionymi, usuniętymi, dodanymi scenami

Amerykańskie kategorie wiekowe:

G (general audiences) – film dla wszystkich; bez ograniczeń wiekowych
PG (parental guidance suggested) – niektóre sceny zawarte w filmie mogą być nieodpowiednie dla dzieci
PG-13 (parents strongly cautioned) – niektóre sceny zawarte w filmie mogą być nieodpowiednie dla osób poniżej 13. roku życia
R (restricted) – osoby poniżej 17. roku życia mogą oglądać film jedynie z rodzicem lub pełnoletnim opiekunem
NC-17 – film przeznaczony jest dla osób powyżej 17. roku życia.

Słownik opracowała Katarzyna Koczułap