Czy wiesz, z czego zrobiony jest mózg? Jak działa pamięć? Czym jest neuron i jakie są jego funkcje? Albo czym jest komiks? Choć oczywiście najważniejszym pytaniem pozostaje to zadane przez Pana Gąsienicę w słynnej książce Lewisa Carrolla: „kim ty jesteś?”. Debiutancka powieść graficzna Hany Roš i Matteo Farinellego to podróż przez ludzki mózg: neuronowe lasy, jaskinie pamięci i zamki podstępu. Podczas tej drogi spotkamy bestie, jak z obrazów Boscha, gigantyczne ośmiornice, grające na gitarze morskie ślimaki oraz pionierów neurologii, jak choćby Iwana Pawłowa, autora słynnego eksperymentu z psem. Tą dziedziną nauki zajmują się na co dzień również autorzy Neurokomiksu. Hana Roš ma stopień doktora na Uniwersytecie Oksfordzkim, a Matteo Farinella – specjalizujący się w ilustracji na potrzeby publikacji naukowych – jest doktorem neurologii University College w Londynie. W swojej powieści graficznej Roš i Farinalla wyjaśniają, czym są percepcja i halucynacje, wspomnienia i emocje, czym różni się umysł od mózgu. Przez wszystkie te zagadnienia prowadzą za pomocą efektownych i czytelnych ilustracji oraz graficznych metafor, które sprawiają, że skomplikowane procesy zachodzące w mózgu stają się zrozumiałe dla czytelników w każdym wieku.
Premiera (Świat)
24 kwietnia 2019Premiera (Polska)
24 kwietnia 2019Polskie tłumaczenie
Jacek KoniecznyLiczba stron
144Autor:
Matteo Farinella, Hana RošKraj produkcji:
PolskaGatunek:
KomiksWydawca:
Polska: Marginesy
Najnowsza recenzja redakcji
Literatura popularnonaukowa, czy czasem wręcz pop-naukowa, to specyficzny rodzaj publikacji, mający za zadanie takie przedstawienie zagadnień naukowych, by były one proste, zrozumiałe i wywołały w czytelniku poczucie, że ta niejednokrotnie skomplikowana nauka ma realne przełożenie na jego życie. Efekty bywają różne, natomiast należy pamiętać, że swobodniejsza forma sprawia, iż twórcy mają wolną rękę w wyborze środków, jakimi chcą przekazać wiedzę i nic nie stoi na przeszkodzie, by taka popularnonaukowa publikacja miała postać komiksu. Twórcy Neurokomiksu, wydanego w Polsce nakładem wydawnictwa Marginesy, zaprzęgli do pracy mariaż teksu i obrazu, by przedstawić pracę mózgu oraz najważniejszych badaczy w ten dziedzinie.
Bohaterem Neurokomiksu jest bliżej nieokreślona postać męska, która tuż przed nawiązaniem kontaktu z właśnie dojrzaną kobietą zostaje wyciągnięta ze swojego świata. Kiedy uświadamia sobie, że stało się coś dziwnego, wokół niego rozpościera się las, nieco przypominający scenerię rodem z horroru. Napotkany mężczyzna informuje go, że znajduje się z mózgu, przekazuje podstawowe informacje o budowie tego narządu, co skłania naszego bohatera do ruszenia w drogę, na końcu której ma nadzieję trafić do swojego świata. Jego losy obrazowo przestawiają różne aspekty działania mózgu – rodzaje neuronów, neuroprzekaźniki, sposób przesyłania i wykorzystywania impulsów elektrycznych, pamięć, wyobraźnię, odruchy.
Wszystko to przedstawione zostało w formie przygody i ciekawych analogii. Dla przykładu neuroprzekaźniki to desantowcy, z których każdy trzyma konkretny klucz pasujący do receptora. Wspomniane są również substancje zaburzające pracę neuroprzekaźników (alkohol) jak i wspomagające (antydepresanty). Rozdział traktujący o powstawaniu odruchów warunkowych używa nieśmiertelnego psa Pawłowa, który odgrywa istotną rolę w przygodzie naszego bohatera. Komiks dość sprawnie przesuwa bohatera między kolejnymi etapami poznawania mózgu, jednak zawsze jest to związane ze specyfiką konkretnego procesu. Dzięki temu warstwa edukacyjna nie przytłacza warstwy przygodowej i lektura, chociaż pożyteczna, jest przyjemna.
Oprawa graficzna komiksu jest utrzymana w czerni i bieli, większość kadr nie ma tła, usunięto wszelkie elementy zbędne czy utrudniające odbiór. Część rysunków przypomina przez to nieco zmodyfikowane schematy z podręczników, jednak konsekwencja w rysunkach oddala to wrażenie i rysunki bliższe naukowym wpasowują się w narrację bez większego problemu.
Neurokomiks to udana próba przedstawienia jednego z bardziej skomplikowanych zagadnień dotyczących zarówno nauki, jak i ludzkiego ciała. Oczywiście lektura nie zagwarantuje nam wiedzy niezbędnej do przeprowadzenia eksperymentów z dziedziny neurobiologii, jednak osobom ciekawym świata z pewnością przyniesie zarówno trochę wiedzy, jak i rozrywki.