Trzeba powiedzieć sobie szczerze, że książka jest dość stabilną formą przekazu. Elementy, takie jak podział na akapity, strony, sposób zapisu dialogów oraz ewentualna obecność ilustracji czy zdjęć, niespecjalnie zmieniają się w kolejnych dziełach. Czasem jednak trafiają się pozycje jak Dom z liści, które zaczynają eksperymentować nie tylko z fabułą, ale i z samym rozmieszczeniem tekstu. Wybijają czytelnika ze znajomych torów zapoznawania się z treścią. Czy to zabawa dla zabawy, czy coś więcej kryje się w tym kłębowisku liter?

Zgodnie z opisem śledzimy trzy historie. Pierwsza opowiada o rodzinie Navidsonów, która odkrywa, że z ich domem jest coś nie tak – wewnątrz pojawiają się przestrzenie, których fizycznie nie powinno być. W drugiej poznajemy Zampano, którego notatki przypominają przygotowania do głębokiej pracy akademickiej na temat wcześniejszych wydarzeń związanych z domem oraz jego mieszkańcami. Trzecia przedstawia Johnny'ego Wagabundę, który po znalezieniu notesu Zampano kompiluje zapiski i dopisuje do nich fragmenty dotyczące własnego życia. Johnny jednak nie słyszał o historii domu. Wydaje się ona czymś zmyślonym, bez znaczenia. A jednak, wraz z postępem prac, coraz trudniej oprzeć się wrażeniu, że coś wokół niego dzieje się nie tak. Czytelnik krok po kroku poznaje wszystkie trzy strumienie historii, które przeplatają się w formie akapitów tekstu, przypisów, przypisów do przypisów, a czasem całych stron jednego przypisu.

Źródło: Znak

Warto podkreślić, że Dom z liści jest często wspominany, gdy mowa o formalnym zapisie tekstu. Niewątpliwie osoby odpowiadające za skład musiały wznieść się na wyżyny swoich umiejętności, bo o ile przeplatanie się fontów, zależnie od rodzaju tekstu, nie wydaje się jeszcze niczym nadzwyczajnym (tylko wymagającym wielkiej uwagi), tak teksty w okienkach, pozakręcane, do góry nogami – były wyzwaniem. Można czasem odnieść wrażenie, że Mark Z. Danielewski specjalnie próbuje przytłoczyć czytelnika, by zaraz potem wrzucić mu 40-50 stron szybkiego przewracania tekstu, który pędzi ze strony na stronę – dynamicznie, by odzwierciedlić akcję podczas eksploracji domu. Trochę jak w komiksie, w którym kadry bez tekstu lub jedynie z onomatopejami uwypuklają dynamikę wydarzeń.

Dom z liści nie jest książką łatwą w odbiorze. Przebijanie się przez kolejne warstwy, chwytanie ich, by jakoś poukładać sobie to w głowie, wymaga więcej uwagi i motywacji niż większość powieści (nawet tych eksperymentujących w jakiś sposób). Nie da się ukryć, że wielu czytelników mocno się w nią wciągnęło – szukało dodatkowych znaczeń i rozprawiało o nich, co nie jest dane wielu książkom. Jednak równie wiele osób odbija się od tego tytułu. Trudno nawet powiedzieć, kto mógłby mieć satysfakcję z przeczytania tej pozycji. Z pewnością mogę odradzić ją odbiorcy, który nie chce głowić się nad szukaniem właściwego tekstu ani pilnować tego, by dobrze zrozumieć wszystkie elementy historii. Czy ktoś jest gotowy na wyzwanie?