Janusz Gajos – jeden z najlepszych polskich aktorów
23 września jeden z najbardziej lubianych polskich aktorów skończył 72 lata. Dzisiaj przyjrzymy się wyjątkowej postaci polskiego serialu i kina, który na zawsze pozostanie niezapomnianym Jankiem Kosem z "Czterech pancernych i psa".
23 września jeden z najbardziej lubianych polskich aktorów skończył 72 lata. Dzisiaj przyjrzymy się wyjątkowej postaci polskiego serialu i kina, który na zawsze pozostanie niezapomnianym Jankiem Kosem z "Czterech pancernych i psa".
Janusz Gajos urodził się 23 września 1939 roku w Dąbrowie Górniczej. Gdy miał 11 lat, wraz z rodzicami przeprowadził się do Będzina, gdzie ukończył szkołę podstawową i liceum. Aktorstwa zaczął się uczyć w Teatrze Dzieci Zagłębia pod opieką Jana Dormana. Kilkakrotnie starał się o przyjęcie do Szkoły Teatralnej w Łodzi i Krakowie, ale ciągle bez powodzenia. W latach 1960-1961 odbył służbę wojskową. Po trzykrotnej próbie zaczynał się zastanawiać, czy nie lepiej pójść na inny kierunek, lecz za czwartym razem się udało. W 1961 roku studiował na łódzkiej filmówce, którą ukończył w 1971 z opinią najlepszego studenta na roku. Zadebiutował w roli Pietrka w filmie "Panienka z Okienka" Marii Kaniewskiej.
Sam często zastanawiałem się, jak to się dzieje, że ten serial wciąż cieszy się taką popularnością. Myślę, że decyduje o tym znakomite aktorstwo. Nie moje, bo byłem wtedy żółtodziobem, ale na planie miałem okazję spotkać mistrzów: Fijewskiego, Kalinowskiego, Gołasa, Pieczkę, Jasiukiewicza... Tacy wykonawcy gwarantują, że nawet jeżeli w filmie zakłamano prawdę historyczną, na ekran przedostają się pewne prawdy o człowieku. Młodzież zawsze chce je chłonąć - Gajos o niesłabnącej popularności "Czterech pancernych i psa".
Pierwsza, jak później okazało się, życiowa rola Janusza Gajosa przyszła w 1966 roku roku dzięki kultowemu serialowi "Czterej pancerni i pies". Postać Janka Kosa to pierwsza taka rola, w której mógł stworzyć wyrazistego bohatera i wykorzystać w bardzo wieloraki sposób swój talent aktorski. Bohater serialu zdobył niesamowitą popularność, która trwa po dzień dzisiejszy. Bez wątpienia jest to najbardziej znana i charakterystyczna rola Gajosa w jego całej karierze. Jak sam aktor wspominał, ten "nieszczęsny" serial przez środowisko był postrzegany jako komunistyczna agitka. Rozeszła się opinia, że jest aktorem, z którym nie należy współpracować. W 1967 roku za tę rolę dostał nawet nagrodę I stopnia Ministra Obrony Narodowej, co było idealną pożywką dla przeciwników serialu. Niedoceniony musiał czekać na swoją chwilę.
W międzyczasie grywał epizody i mniejsze role. Widzieliśmy go m.in. w "Szyfrach" z 1966 roku w roli listonosza, serialu "Wakacje z duchami" z 1970 roku, czy w 1975 roku z niewielką rolą w legendarnym "Czterdziestolatku". Pierwsza większa rola przyszła dopiero w 1977 roku w "Milionerze", za którą został doceniony na FPFF w Gdańsku. Cztery lata później ponownie doceniono go na festiwalu za "Wahadełko" Filipa Bajona. W tamtym latach zaistniał także w kinie moralnego niepokoju dzięki rolom w "Niedzieli pewnego małżeństwa w mieście przemysłowym średniej wielkości", "Dyrygencie" Andrzeja Wajdy czy "Kung Fu" Janusza Kijowskiego.
[image-browser playlist="607717" suggest=""]
W 1982 roku stworzył jedną z zapadających w pamięć kreacji oficera śledczego SB w "Przesłuchaniu" Ryszarda Bugajskiego, gdzie zagrał m.in. z Krystyną Jandą. Film dostał miano "półkownika", czyli produkcji, której rozpowszechnianie zostało uniemożliwione przez cenzurę PRL. "Przesłuchanie" często jest określane jako "najbardziej antykomunistyczny film w dziejach PRL". Gdy w 1990 roku przestał był już "półkownikiem" i wszedł do normalnej dystrybucji, Gajos otrzymał kolejną nagrodę, tym razem na festiwalu w Gdyni. W 1983 roku przyszła kolejna znacząca i zapadająca w pamięć serialowa rola Jana Winnickiego w kultowych "Alternatywach 4". Winnicki to najważniejsza "figura" w bloku - działacz partyjny, bogaty człowiek, który musiał wyprowadzić się z willi do nowo powstałego bloku. Jedna z ulubionych ról fanów Gajosa.
Do lat 90. można wymienić występy w takich filmach, jak "Piłkarski poker", "Ucieczka z kina "Wolność"", "Dekalog IV", czy "Przemytnicy". W 1992 roku przyszła rola w jednej z kultowych polskich sensacji pod tytułem "Psy", w której wcielił się w byłego majora SB. W 1993 roku ponownie wcielił się w Antka Sławka w serialu "40-latek. 20 lat później". W tym samym roku przyszła także uznana ambitna rola w filmie "Trzy kolory: Biały" Kieślowskiego. W latach 90. pojawił się jeszcze tylko w jednym serialu - "Ekstradycje", w którym zagrał szefa rosyjskiej mafii.
W następnych latach pojawiał się w takich filmach, jak "Poznań 56", "Szczęśliwego Nowego Jorku", "Egzekutor", "Fuks", "Ostatnia Misja", "To ja, złodziej", "Przedwiośnie" (także serial), "Chopin. Pragnienie miłości", "Zemsta", "Jaśminum" i ostatnio "Wygrany".
[image-browser playlist="607718" suggest=""]
W ostatnich latach w karierze Gajosa znalazły się dwa znaczące seriale - jeden z najlepszych polskich seriali policyjnych "Pitbull", w którym zagrał w pierwszym sezonie młodszego aspiranta zwanego "Benek", a także "Ekipa" Agnieszki Holland - ambitna produkcja z gatunku fikcji politycznej, która jednak nie przekonała polskich widzów do oglądania.
Gajos aktywnie udzielał się także na deskach warszawskich teatrów - Komedii (1979 - 71), Teatru Polskiego (1971 - 74), Kwadratu (1974 - 80) i Teatru Polskiego (1980 - 84), w 1984 dostał angaż do Powszechnego, gdzie gra do dziś.
Janusz Gajos to aktor wszechstronny i można rzec kompletny. Świetnie czuje się w każdym gatunku i w odróżnieniu od wielu aktorów polskiej kinematografii, nie wstydzi się gry w serialu. Pomimo swojego wieku cieszy się niesłabnącą popularnością, nawet u młodszego pokolenia. Możemy mieć nadzieję, że jeszcze zaskoczy widzów oryginalnymi rolami i udowodni polskim kolegom po fachu, że gra w serialu jest równie aktorsko ważna i dobra, jak w kinie ambitnym.
Kalendarz premier seriali
Zobacz wszystkie premieryDzisiaj urodziny obchodzą
ur. 1987, kończy 37 lat
ur. 1984, kończy 40 lat
ur. 1984, kończy 40 lat
ur. 1969, kończy 55 lat
ur. 1978, kończy 46 lat