Hanna Szczukowska-Białys jest niemalże debiutantką na rynku powieści kryminalnych, jako że pojawiła się dopiero w 2024 roku z trzema powieściami osadzonymi w Bydgoszczy w latach 90. Był to znakomity debiut, ukazujący bardzo dobry warsztat – wyrobiony pod okiem Roberta Małeckiego – i prawdziwy dar do tworzenia postaci z krwi i kości.

Powieść Oćma nie należy do uniwersum komisarza Bondysa, ale niczego jej to nie ujmuje. Poznajemy nowych, ciekawie zarysowanych bohaterów i zagłębiamy się w mroczną zagadkę, rozpisaną na kilka perspektyw i dwie linie czasowe. Rzecz rozgrywa się w niewielkim, ledwo kilkunastotysięcznym miasteczku otoczonym dwoma jeziorami – w pałuckim Żninie, niedaleko Bydgoszczy. Dziarski, starszy dziennikarz – już niepracujący w zawodzie z uwagi na kontuzję, ale wciąż pełen ciekawości świata – w pewną wietrzną i deszczową noc jest świadkiem, jak namoknięte kartony z remontu dachu niszczą mu zamocowaną na balkonie antenę satelitarną (czyżby podobna sytuacja zdarzyła się autorce?) Co gorsza, widzi, jak w domu naprzeciwko ktoś popełnia zbrodnię. Czy jednak na pewno? Bo chwilę później nie ma po niej śladu, a policjanci wezwani na miejsce teoretycznej zbrodni nie znajdują niczego, więc traktują Bolesława Sautera jak zwariowanego upierdliwego starszego pana. Jednak były dziennikarz, nieco samotny, nie licząc nadopiekuńczej matki i puszystego kota Ronalda, nie zamierza odpuścić.

Źródło: SQN

Oćma to mozaika wątków, przeplatających się nawzajem i mocno ze sobą powiązanych. Prócz prowadzącego blog o historii Żnina Sauterze na pierwszy plan wysuwa się Róża Woskal – przemęczona i niedoceniana młoda matka malutkiej Nelly – i jej tajemnice z przeszłości, ale na rozwój wydarzeń spojrzymy także z perspektywy ofiary, kata czy znudzonego męża. To naprawdę znakomicie opowiedziana historia, wciągająca, żonglująca emocjami czytelnika i dająca satysfakcjonujące zakończenie z nutą niepokoju w tle. Lokalny koloryt Żnina dodaje powieści realizmu i mocniej osadza ją w rzeczywistości.

Jedyne, do czego można by się przyczepić, to tytuł powieści Hanny Szczukowskiej-Białys, bo chociaż Oćma brzmi oryginalnie i pasuje do historii oraz powieści kryminalnej (w tytułach, jak wiadomo, najlepiej sprawdzają się pojedyncze słowa), nadmiar oryginalnych nazw zaczyna mnie powoli przytłaczać. Wspomnę tylko o Przetainie, Okiści Andrzeja Pilipiuka, Zgłobie czy Żadanicy Katarzyny Puzyńskiej. Zdecydowanie wolę niemal barokowe tytuły powieści z cyklu o komisarzu Bondysie.