Gdzie znajduje się granica, która oddziela surrealizm od świata rzeczywistego? Tę granicę próbuje nam określić i przedstawić Marek Zychla w książce noszącej tytuł Przesmyk. Historia opowiedziana przez autora przedstawia nam dwójkę żyjących i oddychających protagonistów. Świat, którego doświadczają pełen jest kwitnącej  i rosnącej biedy. Główni protagoniści zamieszkują stare, zużyte i obgryzione przez czas blokowisko. Możemy dostrzec tam wiecznie panujący mrok oraz skostniałe zimno, które otula brudny i zdewastowany budynek. Autorski świat ukazany w książce pełen jest żuli, dla których jedynym ratunkiem okazuje się alkohol oraz liczne bójki, z domieszką szarej biedy. Kim są główni bohaterowie? Jak wyglądają? I jakie są ich relacje? Na te pytania próbuje nam odpowiedzieć historia zawarta w książce.

Pierwszy rozdział opowieści wprowadza nas w mroczną i mglistą dzielnicę opanowaną jedynie przez zwątpienie oraz smutek goszczący na wielu twarzach obywateli. Ten magiczny i dziwny świat prowadzony jest wspaniałą narracją w wykonaniu kobiety o imieniu Marta, mającej przezwisko „Locha”. Wczytując się w książkę, możemy dostrzec smutną i tragiczną historię Marty, która w latach młodości straciła dwie najbliższe jej sercu ukochane osoby, niewiernego męża oraz dziecko, które niestety umarło dość młodo, pozostawiając w jej sercu jedynie smutek oraz rozgoryczenie. 

Tocząca się w tym odrealnionym świecie historia przedstawia nam pewne smutne wydarzenie z życia protagonistki, która zostaje zgwałcona przez lokalnych zbirów, ale dzięki odwadze i dziwnemu zbiegowi okoliczności w ostatniej chwili zostaje wyrwana z rąk czyhającej tuż za rogiem śmierci. Tym młodym i odważnym bohaterem staje się drugi protagonista o imieniu Jakub. To wydarzenie odciska swoje piętno na zbrukanej duszy Marty, która w jednej chwili staje się hardą i odważną kobietą, a jej charyzma oraz liczne czyny wstrząsają całym osiedlem. 

Narratorem drugiej części książki staje się wybawca Marty, który prowadzi nas przez meandry dalszej historii upadającego osiedla, w którym to istniej dziwny ludzki mur, oddzielający uwięzione społeczeństwo od reszty kraju. Kolejne rozdziały ukazują nam sielankowe wręcz życie Jakuba, okraszone tajemniczym spotkaniem z obcymi, którzy często nawiedzają naszego bohatera tuż na skraju dachu martwego blokowiska.

Źródło: Wydawnictwo IX

Ten fantasmagoryczny i zdeformowany świat ukazuje nam również bliskie relacje, które kwitną pomiędzy dwójką bohaterów. Przestrzeń pełna jest dziwnych i nie do końca wyjaśnionych zjawisk, w którym to słońce oraz księżyc żyją w dwóch kopiach.

Dalsza historia ukazuje nam rozdwojenie jaźni pewnego bohatera, którego dusza oraz ciało zamieszkiwane jest przez dwie sprzeczne osobowości, a świat, którego doświadcza, pełen jest nowych nieodkrytych wrażeń, gdzie fikcja miesza się z rzeczywistością.  

Koniec książki pełen jest różnych sprzeczności w dziejącej się historii, a świat, którego byliśmy świadkami ukazuje nam finalne rozwiązanie wszystkich interesujących nas zagadek. Moim zdaniem gęsta i dziwna atmosfera panująca w tym dziwnym osiedlu może nas przyciągnąć i zaciekawić. Autor książki, opisując liczne przygody bohaterów, posługuje się przeróżną symboliką oraz metaforą, która przesiąka całe dzieło literackie.

Książka, która wpadła w moje ręce, jest dość krótka, a czas poświęcony na jej czytanie wystarczy na jeden skromny wieczór. Przedstawiona opowieść jest nad wyraz wciągająca i tajemnicza, dzięki temu zabiegowi historia staje się bardziej wartościowa i unikatowa. Jeśli lubisz surrealistyczne i abstrakcyjne światy okraszone psychologicznymi portretami bohaterów, to ta książka jest dla Ciebie.