Społeczeństwo piętnuje osoby, które trafiają do więzienia. Jednakże czy każdy, kto idzie siedzieć, w pełni zasłużył na swój los, czy też może było w tym więcej przypadku? Czy wymiar sprawiedliwości jest… sprawiedliwy i nieomylny? Czy wreszcie więzienna resocjalizacja może przynieść pozytywne rezultaty i sprawić, że skazana osoba po odsiedzeniu wyroku wróci na łono społeczeństwa zmieniona i gotowa na życia pośród innych ludzi?

Książka Skazane. Historie prawdziwe próbuje po części odpowiedzieć na te pytania, choć jedynie pośrednio. Zamieszczono w niej kilkanaście wywiadów z osadzonymi kobietami – z różnych środowisk, skazanych z innych paragrafów, młodych i już posuniętych w latach, wreszcie recydywistki i panie, które za kraty trafiły po raz pierwszy. Wśród rozmówczyń autorek są narkomanki, zabójczyni, osoba osadzona za wyłudzenia, etc.

Jest to interesujące wejrzenie w świat, którego większość z nas nie jest w pełni świadoma. Z jednej strony pokazuje zamknięty świat, o którym wolelibyśmy nie myśleć. Z drugiej większość rozmówczyń wywodzi się ze środowisk o wątpliwej reputacji, miały w rodzinie alkoholików, łatwo było o kontakty z dealerami narkotyków, przestępczym półświatkiem. Czasem ich historie są wstrząsające, kiedy indziej nie sposób w pełni zawierzyć ich relacji.

Autorki, Katarzyna Borowska i Anna Matusiak-Rześniowiecka, zdecydowały się nie oceniać swoich dyskutantek, nie weryfikować przedstawianych przez nie wersji wydarzeń. Skazane to wyłącznie próba pokazania przekroju osadzonych za pomocą rozmów i delikatnych pytań. Bohaterki wywiadów opowiadają rzecz jasna o swoich przestępstwach i okolicznościach trafienia do więzienia, ale znacznie więcej jest o sytuacji osobistej, historii życia, codziennym życiu w więzieniu, związkach czy nadziejach na przyszłość.

Słuchacz musi więc sam zdecydować, czy uwierzyć skazanym. Czy ich wersja wydarzeń jest prawdziwa (należy zaznaczyć, że większość się nie wypiera i nie wybiela), a przede wszystkim, czy po wyjściu na wolność rozpoczną nowe życie, spróbują odbudować to, co zniszczyły – swoimi przestępstwami, nałogami itp. W pewnym momencie dochodzi się do wniosku, że wszystkie mówią to samo, w związku z czym zarówno wartość poznawcza, jak i wiara w ich szczerość zaczyna być podważana.

Niemniej jest to interesujące spojrzenie na wycinek świata, o którym wolelibyśmy zapomnieć. Przeprowadzane rozmowy rzucają także nieco światła na działanie szeroko pojętego wymiaru sprawiedliwości – a przynajmniej pozwalają dowiedzieć się jak na jego działalność patrzy „druga” strona. Od strony technicznej audiobookowi też nie można nic zarzucić, a rozbicie dialogów na dwie lektorki sprawia, że są znacznie przystępniejsze w odbiorze.