Czterej pancerni i pies to jeden z klasycznych polskich seriali, do dziś regularnie powracający na antenę kanałów TVP. Jego bohaterowie znani są wielu pokoleniom Polaków, podobnie jak ich losy w trakcie II wojny światowej. Co działo się później? Tego nie przedstawiono.

24 kwietnia poznamy jednak odpowiedzi na to pytanie. Andrzej Dudziński w książce Zmierzch bohaterów postanowił zmierzyć się z zadaniem pokazania powojennych losów czterech pancernych. Oto jej okładka i nota wydawnicza:

W książce "Zmierzch bohaterów" Andrzej Dudziński zaryzykował pójście tropem słynnych literackich i filmowych bohaterów, by nakreślić własną wersję ich losów, już po zakończeniu drugiej wojny światowej.

• Jacy byliby po zdjęciu mundurów i zamieszkaniu w zwykłych domach w powojennej Polsce?
• Jak mogły potoczyć się dalsze losy Janka Kosa i Marusi Ogoniok?
• Jak ułożyliby sobie życie Grigorij Saakaszwili i Lidka, Gustlik i Honorata?
• Z jakimi problemami mogliby się zetknąć się Szawełłowie, pionierzy Ziem Odzyskanych, czy Franek Wichura i stary Czereśniak?
• Co w nowej Polsce stałoby się z Zadrą-Łażewskim, uczestnikiem Powstania Warszawskiego, i z generałem, dawnym dowódcą Brygady Pancernej?
• Jaką rolę w nowych czasach będzie mógł pełnić Stanisław Kolicki, dawny J-23?
• Czy wróci do rodzinnej Kościerzyny, czy też nowa rzeczywistość wyznaczy mu inne zadania?
• Czy wybory, przed którymi staną, podzielą ich, czy może członkowie załogi Rudego zdołają ocalić sprawdzoną frontową przyjaźń?
• Czy wszyscy wytrzymają próby, na które wystawi ich życie w wyzwolonej ojczyźnie?

Pytania te zadawało sobie kilka pokoleń. Czytając tę książkę, nie sposób nie myśleć o losach prawdziwych ludzi, którzy po zakończeniu działań zbrojnych nadal toczyli wojny – z widmami przeszłości, z nowym systemem, z rodziną lub samotnością, z własnymi słabościami.