Od kilkunastu dni w sprzedaży jest nowe, serialowe wydanie powieści Dan Simmons pt. The Terror. Historia ta zaczyna się w 1845 roku podczas wyprawy Królewskiej Marynarki Wojennej w celu odnalezienia Przejścia Północno-Zachodniego - morskiego połączenia pomiędzy Atlantykiem i Pacyfikiem na północnych rubieżach Ameryki.

Losy wyprawy zakończyły się tragicznie i długo nie znano jej losów. Dan Simmons postanowił uzupełnić te braki i opowiedzieć historię o statkach uwięzionych w arktycznym lodzie, doprawiając całość elementem fantastycznym z pogranicza grozy.

Wydawnictwo Vesper udostępniło pierwszy rozdział Terroru:

1. CROZIER

70°05´ szerokości geograficznej północnej, 98°23´ długości geograficznej zachodniej. Październik 1847.

Komandor Crozier wychodzi na pokład i widzi, że jego statek stał się obiektem ataku duchów niebieskich. Rozedrgane fałdy światła nad jego głową i Terrorem rzucają się raptownie do przodu, a potem szybko wycofują niczym kolorowe ramiona agresywnej, lecz wyjątkowo niezdecydowanej zjawy. Ektoplazmatyczne, upiorne palce wyciągają się w stronę okrętu, otwierają, gotowe go pochwycić, a potem odsuwają się.

Temperatura wynosi minus pięćdziesiąt stopni Fahrenheita i szybko spada. Z powodu mgły, która nadciągnęła wcześniej, podczas krótkiej godziny szarówki, będącej dla nich teraz jedyną namiastką dnia, musieli usunąć i złożyć w luku trzy stengi, bramstengi, górny takielunek i najwyższe drzewca – spadające z nich sople mogły kogoś zranić, a poza tym ciężar oblepiającego je lodu groził przewróceniem statku na bok. Teraz nagie maszty wyglądają niczym odarte z gałęzi i wierzchołków drzewa, w których odbija się zorza tańcząca nad niewyraźną kreską horyzontu. Crozier obserwuje w milczeniu, jak po-szarpane pola lodowe wokół statku okrywają się błękitem, który przechodzi w fiolet, potem zaś jaśnieją soczystą zielenią niczym wzgórza, które pamięta z dzieciństwa w północnej Irlandii. Przez moment wydaje się, że odległa niemal o milę, olbrzymia pływająca góra lodowa, skrywająca Erebus, siostrzany statek Terroru, rozpala się wewnętrznym blaskiem, barwnym światłem, które wypływa z jej zimnego serca.

Crozier poprawia kołnierz i odchyla do tyłu głowę, kierowany czterdziestoletnim bez mała odruchem, który każe mu przy każdej okazji sprawdzać stan masztów i takielunku. Zauważa, że gwiazdy nad jego głową płoną zimnym, stabilnym światłem, lecz inne, położone tuż nad horyzontem, nie tylko migocą, lecz poruszają się gwałtownymi skokami, raz na lewo lub prawo, to znów w górę i w dół. Crozier widział już kiedyś coś podobnego – na dalekim południu, kiedy pływał z Rossem, ale i na tych wodach, podczas wcześniej-szych ekspedycji. Pewien naukowiec towarzyszący im podczas owej wyprawy na południe, człowiek, który spędził niemal całą antarktyczną zimę na polerowaniu szkieł swej lunety, powiedział Crozierowi, że te perturbacje gwiazd są prawdopodobnie wynikiem gwałtownego załamania fal w zimnym powietrzu zalegającym nad pokrytymi lodem morzami i niewidocznymi masami zamarzniętego lądu – innymi słowy, nad nowymi kontynentami, których nigdy nie widziało ludzkie oko. A przynajmniej oko białego człowieka, poprawia się w myślach Crozier.

Zaledwie przed pięcioma laty Crozier i jego przyjaciel, a później również dowódca, James Ross, odkryli taki właśnie kontynent – Antarktydę. Nazwali morze, zatoki i ląd nazwiskiem Rossa. Nazwali góry nazwiskami ich sponsorów i przyjaciół. Nadali dwóm wulkanom widocznym na horyzoncie nazwy, które nosiły ich statki – te same dwa statki – Terror i Erebus. Crozier był zaskoczony, że nie nazwali jakiejś ważnej góry czy wyspy imieniem okrętowego kota.

Nie nazwali niczego jego nazwiskiem. Tej ciemnej październikowej nocy 1847 roku nie ma żadnego arktycznego lub antarktycznego kontynentu, żadnej wyspy ani zatoki, żadnego łańcucha górskiego, wulkanu i szelfu czy chociażby bloku lodowego, które nosiłyby nazwisko Francisa Rawdona Moiry Croziera.

Crozier ma to gdzieś. W chwili gdy formułuje tę myśl, uświadamia sobie, że jest trochę pijany. Cóż, rozmyśla, odruchowo łapiąc równowagę na oblodzonym pokładzie, przechylonym dwanaście stopni na sterburtę i osiem stopni na dziób, przez ostatnie trzy lata rzadko kiedy bywałem trzeźwy. Właściwie nie trzeźwiałem od rozstania z Sophią. Ale po pijaku i tak jestem lepszym żeglarzem i komandorem niż ten biedny pechowy gnojek Franklin na trzeźwo, nie mówiąc już o tym jego rumianym, sepleniącym pupilku Fitzjamesie.

Crozier kręci głową i rusza w dół oblodzonego pokładu, na dziób, w stronę jedynego człowieka na wachcie, którego sylwetkę widać w migotliwym blasku zorzy.

To Cornelius Hickey, niski mężczyzna o szczurzej twarzy, mat uszczelniacz. Wszyscy marynarze pełniący wachtę w ciemnościach arktycznej nocy wyglądają tak samo, wszyscy bowiem noszą takie same regulaminowe okrycie chroniące ich przed zimnem: warstwy flaneli i wełny przykryte ciężkim nieprzemakalnym płaszczem, niezgrabne jednopalczaste rękawice wystające z obszernych rękawów, uszanki – grube czapki z nausznikami naciągnięte mocno na głowy i obwiązane zazwyczaj szalem, spod którego wystaje tylko czubek odmrożonego nosa. Jednak każdy z marynarzy nosi ów regulaminowy strój na własny, charakterystyczny sposób – dokłada szal, który przywiózł z sobą z domu, wciska na głowę drugą, dodatkową czapkę, wkłada pod jednopalczaste rękawice Królewskiej Marynarki Wojennej kolorowe rękawiczki, które zrobiła dlań na drutach matka lub narzeczona. Dzięki tym dodatkowym elementom Crozier nauczył się już z daleka rozpoznawać każdego spośród pięćdziesięciu dziewięciu pozostałych przy życiu członków załogi jego statku.

Hickey wpatruje się uparcie w ciemność rozciągającą się za okrytym so-plami dziobem, którego koniec tkwi zanurzony w fałdzie morskiego lodu, gdyż rufa Terroru została jakiś czas temu wypchnięta w górę przez ciśnienie lodu, a dziób w związku z tym przesunął się w dół. Hickey jest tak pogrążony w myślach albo tak zmarznięty, że dostrzega swojego komandora dopiero wtedy, gdy ten staje obok niego przy relingu, który zamienił się w ołtarz lodu i śniegu. Strzelba marynarza stoi oparta o ten ołtarz. Nikt na tym mrozie nie chce dotykać metalu, nawet przez grubą warstwę rękawic.

Hickey podrywa się, zaskoczony, gdy Crozier pochyla się ku niemu. Komandor Terroru nie widzi twarzy dwudziestosześcioletniego marynarza, ale za grubym kręgiem szala pojawia się jego oddech, obłok pary, który natychmiast zamienia się w garść drobnych kryształków lodu.

Podczas arktycznej zimy marynarze zazwyczaj nie salutują swym przełożonym, nie skłaniają nawet głowy w tradycyjnym pozdrowieniu, lecz Hickey prostuje się odruchowo i pochyla głowę przed komandorem. Ze względu na dokuczliwe zimno wachty zostały skrócone z czterech do dwóch godzin – dobry Boże, myśli Crozier, mamy tu dość ludzi, by sobie na to pozwolić, na-wet przy podwojonej liczbie posterunków – sądząc jednak po spowolnionych ruchach Hickeya, młodzieniec i tak jest już przemarznięty do szpiku kości. Choć Crozier powtarzał im setki razy, że podczas wachty muszą się ruszać – chodzić, biegać w miejscu, podskakiwać, obserwując jednocześnie pola lodowe – marynarze i tak zazwyczaj stoją w bezruchu, jakby żeglowali po gorących południowych morzach, odziani w lekką bawełnę i narażeni jedynie na zwodniczy śpiew syren.

– Komandorze.

– Panie Hickey. Coś się dzieje?

– Nic poza tymi strzałami… poza tym jednym strzałem… prawie dwie godziny temu. Przed momentem słyszałem, to jest, wydaje mi się, że słyszałem… może krzyk… coś dziwnego, komandorze… zza tej góry lodowej. Zameldowałem o tym porucznikowi Irvingowi, ale on powiedział, że to pewnie tylko lód.

Crozier otrzymał przed dwiema godzinami meldunek o huku wystrzału z kierunku Erebusa i wyszedł wówczas na pokład, dźwięk ów jednak nie po-wtórzył się więcej, a on nie wysłał nikogo na lód. Wyprawa na zamarznięte morze w ciemnościach – gdy w labiryncie lodowych grzbietów i zastrug czaiło się to… coś… – była równoznaczna z wyrokiem śmierci. Okręty przekazywały sobie wiadomości tylko w okolicy południa, gdy mrok zamieniał się na chwilę w szarówkę. Crozier wie, że za kilka dni zostaną pozbawieni także i tego, a nad statkami zapadnie arktyczna noc. Sto dni nocy.

– Być może rzeczywiście był to tylko lód – mówi Crozier, zastanawiając się, dlaczego Irving nie powiedział mu nic o krzyku. – Ten wystrzał także. Tylko lód.

– Tak jest, komandorze. To tylko lód.

Żaden z nich w to nie wierzy – odgłos wystrzału z muszkietu lub strzelby jest bardzo charakterystyczny, rozpoznawalny nawet z odległości mili, a na Dalekiej Północy, w krainie skutej lodem, dźwięk niesie się bardzo daleko – prawdą jednak jest, że lód napierający na burty Terroru bez ustanku wydaje z siebie różnego rodzaju pomruki, jęki, skrzypienie, trzaski, zgrzyty i krzyki.

Krzyki niepokoją Croziera najbardziej, wyrywają go z głębokiego snu. Przypominają do złudzenia krzyki i płacz jego matki w jej ostatnich dniach… a także zawodzenia zjaw z opowieści jego ciotek, upiorów zwiastujących nocą śmierć któregoś z domowników. Oba te dźwięki nie dawały mu spać, kiedy był chłopcem.

Crozier odwraca się powoli. Jego rzęsy oblepione są już lodem, górna warga pokryta grubą warstwą szronu. Wszyscy marynarze nauczyli się już trzymać brody ukryte głęboko pod warstwą szali i kołnierzy, często jednak muszą odcinać włosy, które przymarzły do ubrania. Crozier, podobnie jak większość jego oficerów, wciąż goli się każdego ranka, choć „gorąca woda”, którą przy-nosi mu steward, to zwykle ledwie stopiony lód, a sam proces golenia bywa często bolesny.

– Czy lady Cisza nadal jest na pokładzie? – pyta Crozier.

– O tak, komandorze, jest tu prawie zawsze – odpowiada Hickey szeptem, jakby miało to jakieś znaczenie. Nawet gdyby Cisza ich słyszała, nie zrozumiałaby ani słowa po angielsku. Jednak załoga statku wierzy – a wiara ta narasta z każdym dniem od chwili, gdy zaczęło ich podchodzić stworzenie żyjące na lodzie – że młoda Eskimoska jest wiedźmą dysponującą tajemnymi mocami.

– Jest na posterunku przy lewej burcie, z porucznikiem Irvingiem – dodaje Hickey.

– Z porucznikiem Irvingiem? Powinien zejść z wachty ponad godzinę temu.

– Tak jest, komandorze. Ale ostatnimi dniami porucznik jest wszędzie tam, gdzie lady Cisza, jeśli wolno mi tak powiedzieć. Jeśli ona nie schodzi z pokładu, to i on tego nie robi. Chyba że już naprawdę musi, to znaczy… Żaden z nas nie wytrzyma tu tak długo, jak ta wie… ta kobieta.

– Niech pan lepiej zajmie się tym, co do pana należy, i obserwuje okolicę, panie Hickey.

Mat uszczelniacz podnosi wzrok, zaskoczony szorstką uwagą komandora, ponownie jednak salutuje i odwraca swój biały nos ku ciemnościom zalegającym za dziobem okrętu.

Crozier rusza w górę pokładu, w stronę posterunku przy prawej burcie. Zeszłego miesiąca przygotował okręt do zimy, po trzech miesiącach fałszywej nadziei na ucieczkę, którą dał im sierpień. Kazał wtedy ponownie ułożyć niższe drzewca wzdłuż podłużnej osi statku, używając ich jako drągów środkowych tentu. Odtworzyli wówczas stożkowaty namiot zakrywający większą część pokładu, układając na nowo drewniane krokwie, które zdemontowali wcześniej podczas kilku tygodni złudnego optymizmu. Jednak choć marynarze pracują codziennie przez kilka godzin, przekopując alejki w grubej warstwie śniegu, wyrąbując lód kilofami i oskardami, wyrzucając na zewnątrz zaspy, które wiatr naniósł pod brezentową płachtę, i posypując wąskie przejścia piaskiem, na pokładzie zawsze pozostaje warstwa lodu. Wędrówka Croziera po pochyłym pokładzie przypomina więc czasem raczej jazdę na łyżwach niż marsz.

Marynarz, który zgodnie z harmonogramem ma pełnić wachtę na tym posterunku, aspirant Tommy Evans – Crozier rozpoznaje swego najmłodszego podwładnego po dziwacznej zielonej czapce, będącej zapewne matczynym prezentem, którą Evans zawsze nakłada na uszankę – odsunął się o dziesięć kroków w stronę rufy, by zapewnić porucznikowi Irvingowi i Ciszy odrobinę prywatności.

Ten widok sprawia, że Crozier ma ochotę kopnąć kogoś – wszystkich – w dupę.

Eskimoska wygląda jak niski gruby niedźwiedź, okutana w futrzaną kurtkę, kaptur i spodnie. Stoi odwrócona bokiem do wysokiego porucznika. Irving trzyma się blisko niej – nie dotyka jej, ale stoi bliżej niż jakikolwiek oficer i dżentelmen stanąłby obok damy na przyjęciu lub na jachcie.

– Poruczniku Irving. – Crozier nie chciał, by to powitanie zabrzmiało aż tak ostro, ale wcale nie jest mu przykro, gdy młody oficer podrywa się gwałtownie, jakby dźgnięty nożem, omal nie traci równowagi, chwyta się lewą ręką relingu, a prawą salutuje, choć wie, że zgodnie z regulaminem na pokładzie okrętu uwięzionego w lodzie wcale nie musi tego robić.

Crozier krzywi się w duchu – salut Irvinga wygląda żałośnie nie tylko dlatego, że wielkie rękawice, uszanka i gruba warstwa ubrań czynią go podobnym do salutującego morsa, ale także i dlatego, że młody oficer zsunął z twarzy szal – być może, by pokazać Ciszy, jaki jest przystojny – a pod jego nosem wiszą teraz dwa długie sople, które jeszcze bardziej upodabniają go do morskiego ssaka.

– Proszę nie salutować – cedzi przez zęby Crozier. Cholerny głupcze, dodaje w myślach.

Irving stoi sztywno wyprostowany, zerka na Ciszę – a przynajmniej na tył jej futrzanego kaptura – i otwiera usta. Najwyraźniej nie wie, co powiedzieć. Zamyka usta. Jego wargi są równie białe jak przemarznięta skóra.

– To nie jest pańska wachta, poruczniku – mówi Crozier, nie zmieniając oschłego tonu.

– Tak jest, komandorze. To znaczy, nie jest. To znaczy, ma pan rację, komandorze. To znaczy… – Irving ponownie zamyka usta, nadal jednak słychać szczękanie jego zębów. W takiej temperaturze zęby mogą się rozlecieć po dwóch lub trzech godzinach, dosłownie eksplodować, wypełniając usta odłamkami kości i szkliwa. Crozier wie z doświadczenia, że czasami słychać trzask pękającego szkliwa tuż przedtem, nim zęby się rozlecą.

– Dlaczego ciągle tu jesteś, John?

Irving chce zamrugać, lecz jego powieki są sztywne, zamarznięte.

– Kazał mi pan pilnować naszego gościa… baczyć, by… opiekować się Ciszą, komandorze.

Westchnienie Croziera objawia się w postaci kryształków lodu, które wiszą przez sekundę w powietrzu, a potem opadają na pokład niczym garść maleńkich diamentów.

– Nie kazałem wam tego robić przez całą dobę, poruczniku. Mówiłem, żebyście ją obserwowali, meldowali o tym, co robi, pilnowali, by nie zrobiła sobie krzywdy na statku, a także, by żaden z naszych ludzi nie naraził na szwank jej… reputacji. Obawiacie się, że ktoś zechce ją skrzywdzić tutaj, na pokładzie, poruczniku?

– Nie, komandorze. – Słowa Irvinga brzmią raczej jak pytanie niż odpowiedź.

– Wiecie, po jakim czasie odsłonięte części ciała zamarzają w takiej temperaturze?

– Nie, komandorze. To znaczy, tak, komandorze. Dość szybko, jak sądzę.

– Powinniście już dobrze o tym wiedzieć, Irving. Już sześć razy nabawiliście się odmrożeń, a zima nie zaczęła się jeszcze na dobre.

Porucznik kiwa smętnie głową.

– Wystarczy minuta, by odsłonięty palec, czy jakikolwiek inny członek ciała, zamarzł na kość – wyjaśnia surowym tonem Crozier, świadom, że wygaduje bzdury. Przy tej temperaturze taki proces trwa znacznie dłużej, ma jednak nadzieję, że Irving o tym nie wie. – Potem zamarznięty członek może pęknąć i odpaść jak sopel lodu – dodaje.

– Tak jest, komandorze.

– Więc naprawdę uważacie, że naszemu gościowi grozi… zhańbienie… tutaj, na pokładzie, panie Irving?