Pisarki w świecie męskiej prozy
Pisarki to od dawien dawna żadne dziwo - ani cielę z dwoma głowami, ani kobieta z brodą (w tym miejscu przepraszam Conchitę Wurst). Równouprawnienie, panowie i panie. Jednakże tak się dziwnie składa, że autorki wciąż pisują głównie powieści obyczajowe (choćby mieszczące się w mainstreamie), biograficzne, historyczne, a przede wszystkim – romansowe. Trudno powiedzieć, na ile to ich wybór, a na ile wymagania rynku wydawniczego. Czy „literaturę męską” (choć nikt dotąd nie ukuł tego terminu, w przeciwieństwie do szafowania pojęciem „literatury kobiecej”, zwykle w pejoratywnym znaczeniu tego słowa), czyli - powiedzmy - kryminały, thrillery, sensację i fantastykę, powinni pisywać jedynie mężczyźni?
Pisarki to od dawien dawna żadne dziwo - ani cielę z dwoma głowami, ani kobieta z brodą (w tym miejscu przepraszam Conchitę Wurst). Równouprawnienie, panowie i panie. Jednakże tak się dziwnie składa, że autorki wciąż pisują głównie powieści obyczajowe (choćby mieszczące się w mainstreamie), biograficzne, historyczne, a przede wszystkim – romansowe. Trudno powiedzieć, na ile to ich wybór, a na ile wymagania rynku wydawniczego. Czy „literaturę męską” (choć nikt dotąd nie ukuł tego terminu, w przeciwieństwie do szafowania pojęciem „literatury kobiecej”, zwykle w pejoratywnym znaczeniu tego słowa), czyli - powiedzmy - kryminały, thrillery, sensację i fantastykę, powinni pisywać jedynie mężczyźni?
Kathy Reichs (1950- )
Amerykańska antropolog kliniczna oraz koroner stanu Północna Karolina i Laboratoire de Sciencies Judiciares et de Medicine Legale prowincji Quebec w Kanadzie. Jest autorką wielu książek z dziedziny antropologii i medycyny sądowej, lecz prócz publikacji naukowych ma na swoim koncie powieści sensacyjne przetłumaczone na 30 języków. Bohaterka serii o Temperance Brennan, podobnie jak autorka powieści, jest antropologiem klinicznym i pomaga policji w rozwiązywaniu zagadkowych morderstw. Na podstawie powieści o Brennan powstał popularny serial telewizyjny „Kości” z Emily Deschanel i Davidem Boreanazem w rolach głównych.
Gilian Flynn (1971- )
Młodsze pokolenie amerykańskich autorek kryminałów i thrillerów. Publicystka telewizyjna, która jako powieściopisarka zadebiutowała w 2006 roku. Na swoim koncie ma zaledwie trzy powieści kryminalne, ale wszystkie stały się prawdziwymi bestsellerami i zostały przetłumaczone na wiele języków. Jej kryminały przepełnione są mroczną atmosferą, bohaterowie często żyją na skraju ubóstwa w małych, tajemniczych miastach o specyficznej atmosferze, a najsilniejszymi postaciami są kobiety. Ekranizacja jej powieści „Gone Girl” w reżyserii Davida Finchera z Rosamund Pike i Benem Afleckiem w rolach głównej była jednym z filmów nominowanych do Oscara w 2015 roku.
Oczywiście rynek anglosaski to nie wszystko. Od wielu lat możemy zaobserwować triumfalny pochód kryminałów skandynawskich, które zwojowały serca czytelników na całym świecie. Wśród autorów skandynawskich nie mogło zabraknąć kobiet, chociażby Karin Fossum, Asy Larsson czy Camilli Lackberg.
Karin Fossum (1954- )
Norweska pisarka powieści kryminalnych, nazywana „norweską królową zbrodni”. Jej największy sukces pisarski stanowi cykl powieści z inspektorem Conradem Sejerem. Autorka stawia na kwestie często pomijane w powieści kryminalnej, czyli pogłębiony rys psychologiczny postaci i podkreślanie sposobu ich myślenia oraz rozwoju na przestrzeni czasu, przy czym z pewnością pomaga jej doświadczenie, które zdobyła jako pielęgniarka psychiatryczna. Za powieść „Nie oglądaj się” otrzymała w 1996 roku Nagrodę Rivertona, przyznawaną za najlepszą powieść kryminalną autora norweskiego, a w 1997 roku nagrodę Szklany Klucz, przyznawaną w krajach skandynawskich za najlepszą w danym roku powieść kryminalną.
Åsa Larsson (1966- )
Szwedzka autorka powieści kryminalnych, z wykształcenia prawniczka, podobnie jak bohaterka jej powieści – Rebecka Martinsson. Przez wiele lat pracowała w Sztokholmie jako specjalista od prawa podatkowego, jednak porzuciła karierę prawniczą i całkowicie poświęciła się pisarstwu. Jej pierwsza powieść z cyklu z Rebeką Martinsson, „Burza z krańców ziemi", zdobyła nagrodę dla najlepszego szwedzkiego kryminalnego debiutu, a druga i piąta powieść cyklu - odpowiednio „Krew, która nasiąkła” i „W ofierze Molochowi" - zostały uznane przez Szwedzką Akademię Kryminału za najlepszą szwedzką powieść kryminalną w 2004 oraz 2012 roku. Na podstawie powieści „Burza z krańców ziemi” nakręcono w 2007 roku film pod tym samym tytułem z Izabellą Scorupco w roli Rebecki Martinsson.
Camilla Läckberg (1974- )
Ekonomistka zwana z kolei „szwedzką królową kryminałów”. Seria powieści z pisarką Ericką Falck i policjantem Patrickiem Hedströmem przyniosła jej milion sprzedanych książek, międzynarodową popularność i wiele nagród. Fabuła jej książek zawsze rozgrywa się w nadmorskiej mieścinie Fjällbacka, w której sama dorastała, a para głównych bohaterów jest wzorowana na niej samej i drugim mężu pracującym w policji. Z pozoru spokojne, turystyczne miasteczko staje się miejscem makabrycznych zbrodni, których sprawcy wywodzą się z tejże społeczności. Na podstawie cyklu kryminałów nakręcono szwedzki serial „Morderstwa w Fjallbece”. Prócz 10 powieści kryminalnych Lackberg napisała także książkę kucharską i ilustrowaną bajkę dla dzieci.
Anglosasi, Skandynawowie… Nie zapominajmy jednak o krajach ościennych. Zarówno w Niemczech, jak i Rosji nie braknie autorek powieści kryminalnych, które zyskały uznanie na całym świecie, jak chociażby Charlotte Link czy Aleksandra Marinina.
Charlotte Link (1963- )
Córka znanej niemieckiej pisarki Almuth Link, autorka powieści obyczajowych i psychologicznych powieści sensacyjnych. Wydała 17 książek przetłumaczonych na kilkanaście języków, a w samych tylko Niemczech sprzedanych w ponad 20 milionach egzemplarzy. W 2007 roku została uhonorowana nagrodą Goldene Feder. Kilka jej powieści z powodzeniem zekranizowano, chociaż były to głównie filmy telewizyjne (np. „Drugie dziecko” z 2013 roku).
Aleksandra Marinina (1957- )
Rosyjska autorka powieści kryminalnych, z wykształcenia prawniczka, przez wiele lat (1979-1998) pracowała w milicji (pod koniec w stopniu podpułkownika), specjalistka z dziedziny kryminologii. W roku 1992 ukazała się jej pierwsza powieść, „Zbieg okoliczności”, z cyklu, którego bohaterką jest major Anastazja Kamieńska. Cała seria o Kamieńskiej składa się z 26 powieści, a na jej podstawie rosyjska telewizja NTW zrealizowała serial pt. „Kamieńska”.
Czy kilkanaście autorek kryminałów i thrillerów, którym poświęciłam chwilę uwagi, to dużo czy mało w porównaniu do znacznie większej liczby pisarzy szeroko pojętej literatury sensacyjnej? Czy stereotyp, że jedynie mężczyzna może pisać o „męskich” sprawach, wciąż pozostaje żywy? Na ile dobre musiały być „królowe kryminałów”, by przebić się na rynku wydawniczym? Sami odpowiedzcie sobie na te pytania, ale tak czy inaczej, na niwie kobiecych powieści kryminalnych widać światełko w tunelu (tak, zdaję sobie sprawę, że mogą to być reflektory nadjeżdżającego pociągu). Również w Polsce, gdzie do głosu dochodzą Gaja Grzegorzewska, Joanna Jodełka (obie laureatki Nagrody Wielkiego Kalibru), duet Gacek & Szczepańska, Katarzyna Bonda, Izabela Szolc, Marta Gutowska… Aż strach się bać - bo kobieta potrafi!
- 1
- 2 (current)
Kalendarz premier seriali
Zobacz wszystkie premieryDzisiaj urodziny obchodzą
ur. 1984, kończy 40 lat
ur. 1978, kończy 46 lat
ur. 1965, kończy 59 lat
ur. 1975, kończy 49 lat
ur. 1945, kończy 79 lat