Stieg Larsson był dziennikarzem i pisarzem, który w swoich pierwszych publikacjach książkowych zajmował się badaniem skrajnej prawicy. Jednak Szwed od zawsze marzył o napisaniu powieści detektywistycznej. W ten sposób stworzył przełomową dla gatunku kryminału trylogie Millenium. Jej bohaterami są bezkompromisowy dziennikarz Mikael Blomkvist oraz genialna hakerka Lisbeth Salander. Larsson nie doczekał sukcesu swoich książek, gdyż w 2004 roku zmarł na zawał serca. Jednak Millenium stało się wkrótce popkulturową ikoną, wokół której zrodziło się prawdziwe uniwersum, również w innych dziedzinach kultury. Sprawdźmy, co się na nie składa.

Książki

Millenium to przede wszystkim fantastyczne powieści kryminalne, które stworzył Larsson. W 2005 roku ukazała się pierwsza część trylogii pod tytułem Män som hatar kvinnor. Książka szybko stała się bestsellerem w wielu krajach, zdobywając także uznanie krytyków. Larsson od początku nie bał się w swoich kryminałach podejmować trudnych tematów, jak przemoc wobec kobiet czy nazizm. W 2006 roku powieść zdobyła prestiżową nagrodę Szklanego Klucza dla najlepszego skandynawskiego kryminału. W kolejnych latach wielki sukces odniosły także dwie następne części trylogii Flickan som lekte med elden oraz Luftslottet som sprängdes. W przeciwieństwie do pierwszej książki z serii, te były ze sobą zintegrowane fabularnie. Według pewnych plotek przed śmiercią Stieg Larsson miał plan na aż 10 powieści z cyklu Millenium. Pisarską spuściznę po jego odejściu przejął, zgodnie z życzeniem spadkobierców, David Lagercrantz, który napisał czwartą z kolei część serii Det som inte dödar oss. W tym roku w polskich księgarniach ukaże się piąta książka tego fantastycznego cyklu pod tytułem Mężczyzna, który gonił swój cień.

Filmy i miniserial

Oczywiście po tak wielkim sukcesie trylogii Larssona kwestią czasu było, kiedy historią zainteresuje się przemysł filmowy. Na podstawie fabuły pierwszej części cyklu w 2009 roku powstał szwedzki film Män som hatar kvinnor. Obraz wyreżyserował Niels Arden Oplev. Produkcja odniosła sukces, zdobywając między innymi trzy nominacje do Europejskich Nagród Filmowych. W rolę Mikaela Blomkvista wcielił się Michael Nyqvist. Lisbeth Salander zagrała Noomi Rapace. W tym samym roku pojawiły się kolejne filmy bazujące na drugiej i trzeciej części cyklu. Za kamerą obydwu produkcji stanął Daniel Alfredson. Wszystkie trzy filmy stanowiły także podstawę dla miniserialu, który pojawił się w szwedzkiej telewizji w 2010 roku. Niedługo potem również Hollywood zainteresowało się popularna serią. W 2011 roku na ekranach kin pojawił się film The Girl with the Dragon Tattoo na podstawie pierwszej książki z serii Millenium. Obraz wyreżyserował sam David Fincher. Pomimo sukcesu komercyjnego i artystycznego (grająca Lisbeth Salander, Rooney Mara została za tę rolę nominowana do Oscara), nie udało się doprowadzić do powstania sequela. Obecnie trwają prace nad hollywoodzkim rebootem opartym na książce Lagercrantza Co nas nie zabiję. Mówi się, że faworytkami do roli genialnej hakerki są Natalie Portman i Scarlett Johansson.

Komiksy

Popularność serii kryminalnej Larssona przyciągnęła także autorów komiksów. W 2012 i 2013 roku ukazały się dwa komiksy stworzone na podstawie pierwszej części cyklu. Za ich scenariusz odpowiadała szkocka pisarka Denise Mina , autorka powieści Pole krwi. Ilustracje stworzyli argentyński rysownik Leonardo Manco oraz Włoch Andrea Mutti odpowiedzialny za takie komiksy jak Iron Man Zombie oraz XMAN Prelude. W kolejnych latach ci sami twórcy przygotowali także kolejne komiksy na podstawie drugiej i trzeciej części serii. W tym roku ukazało się najnowsze dzieło na podstawie cyklu Millenium, za który odpowiada belgijski autor Sylvain Runberg. Komiksy są dodatkowym ubogaceniem całej historii stworzonej przez Larssona poprzez fantastyczne mroczne rysunki z bardzo dobrym scenariuszem opartym o książki.