Gra w kości - recenzja książki

Zysk i S-ka

Akcja książki obejmuje zaledwie kilka lat – od 997 do 1002 roku – co pozwala autorce wydobyć esencję epoki i ukazać kluczowe momenty kształtowania się młodego organizmu państwowego pod rządami Bolesława Chrobrego. Cherezińska z charakterystyczną dla siebie pasją snuje narrację z dwóch równoległych perspektyw: z jednej strony przedstawia piastowskiego księcia jako postać dynamiczną, ambitną i niejednoznaczną emocjonalnie, z drugiej – wprowadza czytelnika w świat cesarsko-papieskich intryg oczami Ottona III, władcy o wielkiej, wizjonerskiej idei uniwersalistycznej Europy.

Powieść otwiera wyprawa misyjna św. Wojciecha do pogańskich Prus – wydarzenia powszechnie znanego z podręczników historii, ale u Cherezińskiej zyskującego literacką głębię i emocjonalną wielowymiarowość. Autorka imponuje rzetelnością i starannością w gromadzeniu tekstów źródłowych tudzież opracowań – w pracy nad książką korzystała m.in. z dorobku prof. Przemysława Urbańczyka, który pełnił również funkcję konsultanta naukowego. Jednak Gra w kości pozostaje przede wszystkim powieścią – utworem literackim, a nie akademickim podręcznikiem – i jako taka powinna być odczytywana, mimo kontrowersji, jakie wzbudziła w niektórych kręgach historycznych.

Źródło: Zysk i S-ka

Literacki styl Cherezińskiej pozostaje tu w pełni rozpoznawalny: dynamiczna akcja, precyzyjnie zarysowane postaci, zręcznie splecione wątki polityczne i społeczne, a także wartki sposób snucia opowieści. Szczególną wartość stanowi umiejętność osadzania wielkiej historii w kontekście codzienności – autorka nie tylko rekonstruuje realia średniowiecznych dworów, bitew i negocjacji, ale z dużą starannością oddaje też życie codzienne, dzięki którym świat przedstawiony zyskuje na autentyczności i sugestywności.

Bolesław Chrobry – centralna postać tej opowieści – jawi się jako władca pełen kontrastów: energiczny i bezwzględny, ale też targany wątpliwościami i świadomy ciężaru odpowiedzialności. Obok niego Otton III staje się nie tylko przeciwwagą polityczną, ale też symbolicznym uosobieniem idei zjednoczonej Europy, której zalążki rodziły się właśnie w tych dramatycznych czasach.

Gra w kości to znakomita propozycja zarówno dla miłośników literatury historycznej opartej na źródłach, jak i dla czytelników poszukujących epickiej, pełnokrwistej narracji. Elżbieta Cherezińska po raz kolejny dowodzi, że historia nie musi być suchym zapisem faktów – może być opowieścią żywą, angażującą, a przede wszystkim inspirującą do dalszych poszukiwań i refleksji.