Opowiedz im o bitwach, o królach i słoniach - recenzja książki

ArtRage

Mamy początek XVI wieku. Michał Anioł, skonfliktowany z papieżem Juliuszem II, otrzymuje niezwykłą ofertę: sułtan Bajazyd proponuje mu przyjazd do Konstantynopola, by zaprojektował most łączący europejską i azjatycką stronę miasta. Atrakcyjność wyzwania podnosi fakt, że wcześniej nie poradził sobie z nim w satysfakcjonujący sposób sam Leonardo da Vinci. A poza tym, czyż to nie wspaniała metafora połączenia w spektakularny sposób cywilizacji łacińskiej z kulturą wschodnią?

Historycy zgadzają się, że oferta od Bajazyda najpewniej nadeszła, ale Michał Anioł jej nie przyjął. Francuskiego autora, Mathiasa Énarda, w Polsce znanego głównie z wydanej przez Wydawnictwo Literackie Busoli, nie zniechęciło to jednak do podjęcia próby opisania pobytu słynnego artysty w stolicy imperium osmańskiego. Krótka powieść Opowiedz im o bitwach, o królach i słoniach to właśnie ta relacja. Michał Anioł wyrusza w 1506 roku do Konstantynopola. Patrzymy jego oczami na stykające się, ale wciąż odrębne światy Wschodu i Zachodu. Frankowie, jak mówi się na brzegach Bosforu na przybyszów z Włoch czy Francji, odwiedzają sułtańską stolicę, mają tam nawet swoje kościoły, ale pozostają obcy. Florencki artysta obserwuje władcę z dala, wyłącznie za pośrednictwem dworzan; jego przewodnikami są najczęściej zasymilowany genueńczyk Falachi oraz pochodzący z Prisztiny albański poeta Mesihi (kolejna postać historyczna). Niezwykłe miasto wydaje się przybyszowi skrzyżowaniem Wenecji i Rzymu, a pograniczne doświadczenia dotyczą też zakochania i polityki. Michał Anioł styka się nocami z pewną andaluzyjską pięknością, chwilami zdającą się poruszać między płciami. Tajemnicza śpiewaczka wtajemnicza przybysza z Włoch w historie i legendy związane z losami Maurów. Jednocześnie artysta tęskni za domem, pisze do braci, szuka drogi powrotu do papieskich łask.

Źródło: ArtRage

Inteligentne składanie autentycznych, udokumentowanych elementów i zabawa historycznymi możliwościami służą autorowi do pokazania panoramy minionego świata, zgodnie z pochodzącym od Rudyarda Kiplinga tytułem. W niedługiej powieści Énarda da się jednak znaleźć coś więcej. Wiemy, że most przez Złoty Róg nie powstał. Książkę Francuza można czytać jako hymn na cześć dzieł niedokonanych, miłości nieskonsumowanej, niezrealizowanej zemsty. Być może najciekawsze jest nie to, co się wydarzyło, a to, co mogło się wydarzyć.