Przemyśl to! - recenzja książki

Poznańskie

Gdyby każdego z nas spytać, jak oceniamy swoją inteligencję na tle pozostałych ludzi, jest spora szansa, że przecenimy swoje możliwości intelektualne. Lubimy myśleć o sobie, że jesteśmy sprytni i nie dajemy się ponieść emocjom ani sztuczkom, nie można nas zwieść czy oszukać. A jednak wystarczy czasem zwykła zagadka, który czajniczek zmieści więcej wody, by boleśnie przekonać się, że nasz mózg ma wadę. Alex Bellos w swojej książce Przemyśl to. Pozornie proste zadania, w których (niemal) każdy robi błąd pokazuje, że mamy błędy w oprogramowaniu. I mają one na nas większy wpływ, niż jesteśmy gotowi przyznać.

Książka składa się z kilkudziesięciu zagadek logicznych, które nie wymagają bardzo wytężonego namyślania się nad rozwiązaniem. Można rzec, że są skonstruowane tak, by odpowiedzieć na nie odruchowo. I ta pierwsza odpowiedź w zdecydowanej większości będzie nieprawidłowa. Autor doskonale wie, że nasze umysły mają tendencję do lenistwa – kiedy nie muszą, działają na skróty. Dlatego oprócz prawidłowej odpowiedzi podane jest wyjaśnienie, jak należy dojść do prawidłowego wyniku, a także, w niektórych przypadkach, szersze wyjaśnienie zjawiska, które odpowiada za nasze pomyłki. Książka w ten sposób omawia najpopularniejsze błędy poznawcze, myślenie szybkie i wolne, a także podaje podstawowe informacje o badaniach nad błędami w naszym postrzeganiu świata. Po lekturze można nie tylko brylować na imprezach ciekawymi zagadkami, ale czasem zastanowić się, czy nie wpada się w pułapkę, którą zastawiono, licząc na nasze błędne rozpoznanie.

Źródło: Poznańskie

Przekrój zadań jest szeroki i uwzględnia matematykę, fizykę, statystykę, zabawy słowne, geografię, iluzje optyczne – jednym słowem, jest różnorodnie. To, czego brakuje, to w niektórych przypadkach nieco obszerniejszego wyjaśnienia. Część zagadek ma dokładnie rozpisaną odpowiedź, a niektóre tylko krótki komentarz, chociaż przydałby się na przykład rysunek poglądowy. W kilku miejscach być może niezłym pomysłem byłoby umieszczenie propozycji niewielkiego eksperymentu dla lepszego zobrazowania rozwiązania lub odesłanie do materiałów naukowych, choćby miał to być globus.

Przemyśl to! z pewnością jest interesującym zbiorem różnorodnych zagadek i niezłym punktem początkowym, jeśli chciałoby się dowiedzieć więcej, jak łatwo dajemy się oszukać. Jeśli jednak czytało się już Pułapki myślenia Davida Kahnemana lub podobne książki, to niespecjalnie znajdzie się tu wiele ciekawego materiału, chociaż na kilka spotkań towarzyskich z pewnością wystarczy.