Suspiria – recenzja filmu
Data premiery w Polsce: 2 listopada 2018W dobie rebootów i remake’ów na wieść o kolejnym odtwórstwie co najwyżej wzruszamy ramionami. Gdy zaś okazuje się, że zamiast mdłej i niższej jakościowo powtórki z rozrywki otrzymujemy zaskakującą i przykuwającą uwagę już od pierwszych scen reinterpretację – jesteśmy zszokowani. Tym właśnie prawdopodobnie dla większości widzów okaże się nowa Suspiria – szokiem. Co ciekawe, dla jednych nieprzyjemnym, a dla innych – co najmniej zachwycającym.
W dobie rebootów i remake’ów na wieść o kolejnym odtwórstwie co najwyżej wzruszamy ramionami. Gdy zaś okazuje się, że zamiast mdłej i niższej jakościowo powtórki z rozrywki otrzymujemy zaskakującą i przykuwającą uwagę już od pierwszych scen reinterpretację – jesteśmy zszokowani. Tym właśnie prawdopodobnie dla większości widzów okaże się nowa Suspiria – szokiem. Co ciekawe, dla jednych nieprzyjemnym, a dla innych – co najmniej zachwycającym.
Dla tych, którzy znają klasyczną Suspirię w reżyserii mistrza Dario Argento (liczącą sobie już 41 lat), napomknę słowem wstępu – te dwa dzieła mają ze sobą tak naprawdę niewiele wspólnego, co rzuca się w oczy już na samym początku. Poza imionami bohaterek, wątkiem zbudowanym wokół szkoły tańca i wiedźm (w wypadku nowej Suspiria to żaden spoiler – sprawa staje się jasna dość szybko), niewiele znajdziemy tu cech wspólnych. Bohaterka, Susan, przyjeżdża do nowego miasta, pada deszcz; dostaje się do szkoły tańca, z której właśnie zniknęła jedna z adeptek. Nauczycielki wydają się coś ukrywać, a Susan powoli odkrywa prawdę... Tak, to byłoby na tyle. Kultowa Suspiria Dario Argento to wciąż, przede wszystkim, arcydzieło audiowizualne – film przecież nie ma prawa straszyć dziś tak samo, jak kiedyś, a pełna głupotek fabuła (jej przebieg i rozwój), która dawniej, w podobnej konwencji, mogła się sprawdzać, bardzo źle przeszła próbę czasu. Odrealniona, oniryczna atmosfera, intensywne kolory i dyskotekowe (wręcz rave’owe) oświetlenie teraz ustąpiły miejsca szarości i bardzo rzeczywistym, namacalnym, brudnym ścianom domów. Budząca grozę, hipnotyzująca i wywołująca specyficzny rodzaj zachwytu połączonego z niepokojem ścieżka zespołu Goblin zostaje zastąpiona nie mniej hipnotyzującym, za to pełnym tęsknoty i nostalgii soundtrackiem autorstwa Thoma Yorke’a z Radiohead. W tle – podzielony murem Berlin, rok 1977. Zamieszki, porwania i napady – grupa radykałów Baader-Meinhof sieje terror. Wspomnienia II wojny światowej co chwile wracają w rozmowach. Susan (senna, ale ciekawska Dakota Johnson) przybywa do szkoły, widz jednak nie odkrywa tajemnicy wraz z nią – niemal od początku wiadomo, że mamy do czynienia z przybytkiem prowadzonym przez wiedźmy. I walką o supremację między dwiema z nich.
Luca Guadagnino, po oscarowym, przesiąkniętym erotyzmem dramacie Call Me by Your Name, stworzył wcale nie mniej erotyczny horror, wypełniony masą fabularnych tropów, alegorii i wątków. Jest tu tego naprawdę sporo – polityka, feminizm (w filmie pojawiają się bodaj jedynie 3 postacie męskie, z czego jedna, doktor, odgrywana jest przez Tilda Swinton, przykrytą doskonałym makijażem - dopowiem, że to jedna z jej dwóch świetnych kreacji), zemsta spychanych do podziemi przez III Rzeszę kobiet, ucieczka, wojna, tęsknota za utraconą żoną (i tęsknota w ogóle), elementy body horroru, krwawego slashera, a nawet zwrotów fabuły. Obecność pewnych segmentów zastanawia, część z nich zdaje się nie prowadzić donikąd, nie wchodzą sobie jednak pod nogi, a czasem znajdują swoje odbicie w kolejnych częściach filmu (jest on bowiem podzielony na rozdziały). Tajemnicy brak, jest za to przytłaczająca atmosfera, rodzi się kilka pytań – choć nie czekamy tu na rozwiązanie zagadki, jak w przypadku pierwowzoru, z rosnącym niepokojem i fascynacją wyczekujemy tego, co będzie dalej – bo reżyser bardzo sprawnie buduje w widzu przeświadczenie, że to wszystko zmierza do erupcji szaleństwa, wielkiego, mocnego, groteskowego wręcz finału. I tak jest w istocie.
Nie da się ukryć, że nowa Suspiria również jest audiowizualnym arcydziełem. Muzyka, sekwencje ujęć, a także – przede wszystkim – aktorstwo, nie tylko dramatyczne, ale też taneczne. Taniec odgrywa tu bowiem istotną rolę (w oryginale nie było go właściwie w ogóle), ma wielkie znaczenie: jest niezbędnym okultystycznym komponentem, podstawą magii – pierwotny, zmysłowy, emanujący siłą. Wielkie brawa dla choreografów i tancerek – to, co ostatecznie widzimy na ekranie, zapiera dech w piersiach i przeraża, będąc jednocześnie niezwykle piękne.
Suspiria – wyjaśnijmy to sobie – nie straszy. Niepokoi, wywołuje dyskomfort, jest brutalna, nie straszy jednak w klasycznym tego słowa znaczeniu. Jestem pewien, że ostatecznie bardzo podzieli publiczność – zawiedzie bowiem część oczekiwań. Przesyt alegorii i elementów w tle również może zniechęcać. Podejrzewam jednak, że będzie się o tej produkcji mówiło, dyskutowało i analizowało ją. Jeśli poddamy się jej atmosferze i pozwolimy ponieść (rzecz podobna, którą sugeruje się widzom narkotycznego Climax), prawdopodobnie ciężko będzie nam oderwać wzrok choć na sekundę. To nowe spojrzenie na historię opowiedzianą w klasycznej pierwszej części „trylogii Trzech Matek” zawiedzie jednak tych, którzy wybiorą się na klasycznego straszaka. Ja jednak czuję się przytłoczony... i oczarowany.
Poznaj recenzenta
Michał JareckiKalendarz premier seriali
Zobacz wszystkie premieryDzisiaj urodziny obchodzą
ur. 1984, kończy 40 lat
ur. 1978, kończy 46 lat
ur. 1965, kończy 59 lat
ur. 1975, kończy 49 lat
ur. 1945, kończy 79 lat