W czasie wojny cierpią najbardziej cywile, to wiadomo nie od dziś. Zwyczajni ludzie zamknięci w pułapce wojennej machiny starają się żyć lub po prostu przetrwać. Dawno nie czytałam książki, która w tak dobitny sposób opisywałaby ten obłąkańczy koszmar wojny.

Serhij Żadan umieścił akcję powieści na Ukrainie, w Donbasie, w miasteczku bez nazwy, nie mamy nawet pewności, czy istnieje na mapie. To typowa przemysłowa mieścina, brud, szarość, obskurne budynki i inne tego typu wątpliwe atrakcje. W naszym miasteczku wszechobecni są żołnierze i stagnacja. Atmosfera, jaką stworzył autor jest niesamowita, jest aż gęsta i my, czytelnicy, chcąc nie chcąc, powoli w niej grzęźniemy.

Żadan wie, o czym pisze. Sam był uczestnikiem działań na Majdanie w 2014 i udało mu się wywinąć od łagru.  Obłęd wojny nie jest mu zatem obcy. Ten okropny i przygnębiający świat poznajemy za pośrednictwem Paszy, który jest zgorzkniałym nauczycielem po trzydziestce. Pasza żył sobie spokojnie i trzymał się z boku wszystkiego, niespecjalnie interesował się tym, co się wokół niego dzieje. Ot, wiódł spokojne, nieco ignoranckie życie w niebezpiecznych czasach. Z powodów rodzinnych musi opuścić swoje miejsce pracy i zamieszkania i udać się na drugą stronę miasta. Podróż ta będzie trwać niespełna trzy dni, ale zmęczy i udręczy czytelnika zupełnie jakby trwała 30 dni albo i więcej.

Nasz bohater pokona długą drogę, jego losy będą różne. Przede wszystkim będzie nim miotał przypadek. I to jest chyba najbardziej męczące, nawet nie to, że raz ma szczęście, a raz pecha, tylko ta przypadkowość jest szalenie męcząca.

Droga Paszy, jak nietrudno się domyślić będzie miała pewien element kształtujący jego osobowość i obudzi go ze wspomnianego letargu. Ten socjopata, który ukrywa się przed światem za szkłami okularów i któremu generalnie wszystko jest w życiu jedno, wróci z tej małej Odysei jako zupełnie inny człowiek. Zobaczy, co to znaczy podejmowanie decyzji, ponoszenie ryzyka i odpowiedzialność.

Gdy myślę o języku powieści, mam pewien problem, gdyż dawno nie miałam styczności z czymś takim. Niby opisy, mimo iż dotyczą przygnębiających rzeczy są bardzo plastyczne i poetyczne. Jednocześnie Żadan zachowuje cierpkość i prostotę wyrazu. Myślę, że ta dziwna mieszanka stanowi właśnie o sile wyrazu tej książki.

Інтернат nie jest książką łatwą, lekką i przyjemną, którą będzie można czytać w drodze do pracy. To książka, przez którą brnie się powoli i mozolnie, najlepiej w domowym zaciszu. Do refleksji, gorąco polecam.