Powstanie warszawskie to jedno z najsłynniejszych zbrojnych wydarzeń rozgrywanych w Polsce podczas II wojny światowej. Podczas niego zginęły tysiące żołnierzy i do 200 tys. cywili.

W tym artykule nie będziemy poruszać kwestii historycznego znaczenia powstania warszawskiego, ale skupimy się na jego obecności w filmach i serialach. Polscy filmowcy często przez lata poruszali tę tematykę na różne sposoby. Czasem wychodziło lepiej, czasem gorzej, a niektórzy nawet mówią, że nadal czekamy na naprawdę godny film o tym historycznym wydarzeniu.

Zakazane piosenki (1946)

Oto pierwszy film, który w pewien sposób odwołał się do powstania warszawskiego, rozgrywającego się zaledwie 2 lata wcześniej. Obraz Leonarda Buczkowskiego w założeniu miał przedstawić antyniemiecką i partyzancką twórczość muzyczną z czasów II wojny światowej. Siłą rzeczy rozpiętość czasu akcji jest trochę szersza, ale jeden z segmentów filmu rozgrywa się w czasach powstania.

Zakazane piosenki to wyjątkowe dzieło w historii polskiej kinematografii, bo nie tylko jest to nasz pierwszy film po zakończeniu wojny, ale jednocześnie jest to coś, co w sposób emocjonalny oddziałuje na widza nawet dzisiaj. W obsadzie pojawiły się między innymi dwie wybitne aktorki - Danuta Szaflarska oraz Alina Janowska. Poniżej cały film do obejrzenia.

Kanał (1957)

Pierwszy polski film, który bezpośrednio opowiada o powstaniu warszawskim. Odpowiada za niego Andrzej Wajda, który stworzył go w oparciu o scenariusz Jerzego Stefana Stawińskiego, uczestnika tych wydarzeń.

Akcja rozgrywa się pod koniec powstania, kiedy to polscy żołnierze próbowali ewakuować się kanałami. Film ukazuje tragedię tych wydarzeń w sposób dość dosadny, mocny i można rzec prawdziwy. Nie jest to wesoła historia o młodych ludziach całujących się na tle latających kul.

Kamienne niebo (1959)

Historia o pięciu osobach uwięzionych w piwnicy po bombardowaniu Niemców. Tak w zasadzie w tym filmie w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich powstanie warszawskie jest zaledwie pretekstem do analizy ludzkiej natury.

Duet reżyserski tworzy psychologiczny film ukazujący różne ludzkie postawy w momencie traumatycznego przeżycia i wielkiego zagrożenia. Aktorzy spisali się wyśmienicie, nadając wszystkiemu wiarygodności. Pozycja dla widza wymagającego.

Kolumbowie (1970)

Pamiętny serial telewizyjny w reżyserii Janusza Morgensterna oparty na książce Romana Bratnego, który jest także autorem scenariusza. Śmiało można uznać go za kultową produkcję w historii polskiej telewizji.

Morgenstern opowiadał o młodych ludziach, którzy walczyli o wolność w sposób przemawiający nie tylko do pokolenia lat 70., ale także współcześnie. Robił to bez szczególnego zadęcia czy patosu, ale prawdziwie i przekonująco, przez co można uwierzyć, że jest to tak bliskie rzeczywistości, jak to tylko było możliwe. Wisienką na torcie są świetne kreacje młodych aktorów na czele z Janem Englertem i Władysławem Kowalskim.

Godzina 'W' (1979)

Janusz Morgenstern po raz kolejny wziął na warsztat tematykę powstania warszawskiego. Tym razem była to adaptacja opowiadania uczestnika tamtych wydarzeń - Jerzego Stefana Stawińskiego, czyli scenarzysty wspominanego wyżej Kanał. Obraz opowiada o pierwszym dniu powstańczych walk.

Film świetnie zagrany przez młodych aktorów, którzy potrafią przekonać i nadać opowieści wiarygodności. Nie brak też emocji i godnego oddania realiów tamtych wydarzeń. Ciekawe jest to, że sam Morgenstern mówi, iż nie traktuje tematyki okupacyjnej jako historię, ale jako okres obfitujący w rozwój społeczeństwa, dramaty, tragedie i zróżnicowane losy. Innymi słowy - ten okres pozwala opowiedzieć historie, które mają głębsze, bardziej uniwersalne znaczenie.