Cyberpunkowy jest także sam świat przedstawiony. Ameryką rządzą wielkie korporacje, broń jest wszechobecna a najbardziej niebezpiecznym zadaniem na ziemi jest dowóz pizzy, gdyż branżę tę kontroluje mafia, która zrobi wszystko, aby placki dojechały na czas. Jak łatwo się domyślić, główny bohater jest nie tylko utalentowanym hackerem, w toku akcji wcieli się także w rolę dostawcy. A w tle szaleńczych pościgów oraz życia toczącego się na zrębie świata rzeczywistego i wirtualnego bytuje tytułowa Zamieć, czyli metawirus, który może przenosić się zarówno drogą kropelkową, jak i poprzez urządzenia elektroniczne.

Mimo całego swojego komizmu książka ma to wszystko, za co pokochaliśmy klasycznego cyberpunka – bohaterów działających na granicy prawa, bezduszne korporacje oraz technologię, która wymknęła się spod kontroli.

Altered Carbon – Richard Morgan

O książce Morgana – oraz o Takeshim Kovacsu, jej głównym bohaterze –zrobiło się bardzo głośno dzięki Netfliksowi. W tym roku w portfolio serwisu pojawił się serial Altered Carbon będący ekranizacją powieści z 2002 roku. Autor pomieszał w niej klasycznego cyberpunka z science fiction, łącząc motyw podróży międzygwiezdnych z dystopijnym charakterem powieści gibsonowskich.

Jest XXVI wiek, ludzkość rozprzestrzeniła się po całej galaktyce, a religia ugięła się pod naporem technologii, która dała ludziom nieśmiertelność. Wynalezienie stosów korowych umożliwiło zapisanie świadomości człowieka na cyberwszczepie. Dzięki temu śmierć przestała być problemem: dopóki ktoś nie zniszczy stosu, dopóty człowiek może wymienić zniszczone lub martwe ciało na nowe. O ile oczywiście go na to stać.

W powieści Morgana Stara Ziemia przypomina najgorsze cyberpunkowe slumsy, wszczepy są na porządku dziennym, podobnie jak wirtualna rzeczywistość oraz zaawansowana sztuczna inteligencja. Ciało stało się wyłącznie przedmiotem, ubraniem dla danych zapisanych w stosie. Modyfikowany węgiel próbuje nakreślić granice człowieczeństwa, szukając ich zarówno na styku istoty ludzkiej i maszyny, w świecie SI oraz skrajnie zdehumanizowanych działaniach bogatych elit. To cyberpunk w pełnej krasie, opowiadający zarówno o nierównej walce klas, jak i zagrożeniu ze strony nowoczesnych technologii.

Nexus – Ramez Naam

Nexus nie jest dziełem wybitnym, z literackiego punktu widzenia sporo tej książce brakuje. Jest napisana topornym językiem, przebieg akcji jest dość przewidywalny, a niektórzy bohaterowie są po prostu nudni. Ale bądźmy szczerzy – wiele książek cyberpunkowych jest ciężkostrawnych. Jednak dzieła Rameza Naama nie nazwałbym grafomańskim z prostego powodu – to sfabularyzowana wersja rozprawy naukowej More Than Human: Embracing the promise of biological enhancement, w której omawiał nadzieje oraz zagrożenia związane z rozwojem m.in. nanotechnologii.

Głównym bohaterem powieści jest naukowiec, który eksperymentuje z nielegalnym nanowirusem umożliwiającym bezprzewodowe łączenie ze sobą umysłów ludzi, a co za tym idzie – telepatyczną komunikację. Przedmiotem jego badań jest najnowsza, zmodyfikowana wersja narkotyku, który w przeciwieństwie do tej czarnorynkowej na stałe łączy się z mózgiem. Jedna iniekcja Nexusa 5 wystarczy, aby na całe życie podłączyć się do cyberprzestrzeni przypominającej coś na wzór rzeczywistości rozszerzonej.

Na pierwszy rzut oka powieść może wydawać się zlepkiem chaotycznych scen akcji, ale po głębszym wgryzieniu się w temat widać, że Naam próbował zarysować zagrożenie, jakie może nieść ze sobą rozwój idei nadczłowieka i ograniczanie dostępu do cybertechnologii. Motywacją głównych bohaterów jest jak najszersze rozprzestrzenienie Nexusa 5. Dzięki temu zapobiegnie się stworzeniu rasy nadludzi, którzy górowaliby nad resztą społeczeństwa. Wisienką na torcie jest ostatni rozdział, w którym Naam przybliża nam rozwój nanotechnologii i zarysowuje jej potencjalne zastosowania.

Cyberpunk 2020 – Mike Pondsmith

Na koniec zostawiłem nieco nietypową, acz obowiązkową pozycję dla tych, którzy chcą nasiąknąć klimatem Cyberpunk 2077 przed jego oficjalną premierą. Tytuł, nad którym pracują Redzi, będzie nawiązywał do systemu RPG autorstwa Mike’a Pondsmitha, a sam autor partycypuje przy powstawaniu gry. Mimo iż nie jest to klasyczna książka, zapoznanie się z zasadami systemu oraz światem w niej przedstawionym pozwoli namiastkę tego, co za kilka lat zaserwują nam twórcy The Witcher 3: Wild Hunt.

W CP2020 to korporacje ciągną za wszystkie sznurki, a miasta rozrosły się do rozmiarów wielkich megalopolis. Ci, którzy mają pieniądze, pławią się w korporacyjnym luksusie, cała reszta musi zmagać się z brudną, szarą rzeczywistością. W grze oba pierwiastki gatunku – cyber i punk – równoważą się.

Z jednej strony gracze mogą dowolnie modyfikować swoje ciało korzystając z zaawansowanych cyberwszczepów, jedynym ograniczeniami są pieniądze oraz psychika - organizm zdolny jest znieść ograniczoną dozę cyborgizacji, jeśli ktoś przeholuje, zamieni się w cyberświra, bezduszną maszynę do zabijania. Z drugiej zaś najliczniejsza, najpodlejsza część społeczeństw przypomina subkulturę punkową. Cyberpunki nie tylko wyróżniają się krzykliwym ubiorem, nie mają także szans na awans społeczny, a korporacje traktują ich jak śmieci. Oraz źródło części – na organach, kończynach oraz wszczepach cyberpunków można nieźle zarobić, trzeba je tylko pozyskać.

Pondsmith sformułował także trzy najważniejsze zasady, którymi kierują cię cyberpunki: styl ponad istotą, poza jest wszystkim, żyj na krawędzi. To one najlepiej opisują motywację, jakimi kierują się ludzie w uniwersum CP2020.

Inne inspiracje

To oczywiście nie wszystkie powieści, którymi warto zainteresować się przed rozpoczęciem przygody z Cyberpunkiem 2077.  Jeśli chodzi o polskich autorów, ciekawą lekturą może okazać się również cykl Gamedec. Obrazki z Imperium. Część 1 Marcina Przybyłka, który opowiada o detektywie pracującym w wirtualnej rzeczywistości oraz niektóre książki Jacka Dukaja, np. Czarne Oceany.

Wśród zagranicznych twórców warto wspomnieć m.in. o Walterze Jonie Williamsie i jego cyberpunkowej powieści drogi Okablowani oraz o Do Androids Dream of Electric Sheep? Philipa K. Dicka, która może nie jest powieścią z nurtu cyberpunka, ale świetnie pokazuje dystopijny klimat świata, w którym losy maszyn przeplatają się z losem człowieka.