Tłumaczenia na język polski doczekała się książka autorstwa Stephena Rebello pod tytułem "Alfred Hitchcock. Nieznana historia Psychozy", jedna z mnóstwa dotyczących Hitchcocka i jedna z wielu dotyczących samej "Psychozy". Choć skupia się właściwie tylko na filmie zawartym w tytule, tak naprawdę porusza dużo więcej tematów. Publikacja Rebello to opis powstawania legendarnego obrazu, metod pracy jego reżysera, sposobu funkcjonowania Hollywoodu, jak i stanu ówczesnego amerykańskiego kina.

Książka opowiada mityczną historię genialnego filmu, którego nikt nie chciał początkowo nakręcić. Sformułowanie to jest często nadużywane, przez co może się wydawać błahe. Problem tkwi w tym, że to właśnie "Psychoza" stanowi chyba najlepszy przykład vangoghowskiej tragedii. Od produkcji filmu odwrócili się bowiem nawet długoletni współpracownicy Alfreda Hitchcocka, on sam też musiał ją finansować. Gdy obraz w końcu trafił na ekrany, prasa nie zostawiła na nim suchej nitki. Dopiero po latach krytycy zdanie "nieco" zmienili.

"Psychoza" jest równie w legendarna w warstwie tekstowej, jak i poza nią. Szczególnie to drugie zdaje się udowadniać Rebello, bo nie uświadczymy u niego żadnych interpretacji samego filmu. Jeśli jakaś scena zostaje dokładnie opisana, to tylko dlatego, by po kolei analizować nie jej znaczenie, ale sposób realizacji. Autor po kolei przechodzi przez wszystkie etapy powstawania filmu. Zaczyna od przedstawienia zbrodni Eda Gaina, która staje się inspiracją dla Roberta Blocha, autora powieści zatytułowanej "Psychoza". Opisuje zmagania pisarza z poszukiwaniem źródeł, następnie sprzedaż praw do ekranizacji i mozolne negocjacje Alfreda Hitchcocka ze studiem Paramount. Punkt po punkcie, miesiąc po miesiącu, Rebello relacjonuje powstawanie kolejnych wersji scenariusza, przebieg dni zdjęciowych, proces postprodukcji oraz wejście filmu na ekrany.

To, co uderza z niemal każdej strony tej dość solidnej, ponad 300-stronicowej książki, to pasja, z jaką do "Psychozy" podchodzi autor. Pozycja jest pisana bardzo lekko, zupełnie brak w niej suchej faktografii. Czytając, odnosi się wręcz wrażenie, że autor właśnie w tej chwili opowiada nam tę tytułową nieznaną historię "Psychozy". Osobistego charakteru dodaje też przedmowa, która została dołączona w roku 2002, 12 lat po pierwszym wydaniu książki. Stephen Rebello odnosi się w niej do rozpoczęcia prac nad ekranizacją jego dzieła, a więc filmu "Hitchcock" z Anthonym Hopkinsem i Helen Mirren w rolach głównych.

Na pierwszy rzut oka trudno rozpoznać w książce Rebello pierwowzór filmu Sachy Gervasiego. Hollywoodzka fabularyzowana biografia wykorzystuje z "Nieznanej historii Psychozy" jedynie smakowite kąski związane z produkcją legendarnego obrazu Hitchcocka, sama historia pozostaje wymysłem scenarzystów. U Rebello nie znajdziemy nawet jednego dialogu.

Autor książki "Alfred Hitchcock. Nieznana historia Psychozy" wykonał świetną dziennikarską robotę. Nie ma ona znamion publikacji naukowej - jest zdecydowanie pozycją skierowaną dla wszystkich, nie tylko filmoznawców czy fanów słynnego brytyjskiego reżysera. Ponadto stanowi też dobry pretekst, by powrócić do "Psychozy". Raz przed lekturą i raz tuż po niej. Seans po spotkaniu z dziełem Rebello na pewno będzie jeszcze ciekawszy.

[image-browser playlist="593912" suggest=""]

Autor: Stephen Rebello
Tłumaczenie: Jarosław Rybski
Liczba stron: 340
Wydawnictwo: Sine Qua Non
Premiera: luty 2012

Czytaj więcej: Alfred Hitchcock powraca. Cała prawda o mistrzu suspensu