fot. materiały prasowe

Do niedawna szachy kojarzyły się raczej z nudną i długo trwającą grą, którą ekscytują się tylko osoby o ponadprzeciętnej inteligencji. Ale gdy w 2020 roku na Netflixie zadebiutował Gambit królowej postrzeganie szachów zupełnie się zmieniło. Serial opowiedział wciągającą historię Beth Harmon, a przy okazji spopularyzował grę samą grę, która jak się okazało, jeśli zostanie pokazana w odpowiedni sposób może fascynować i emocjonować, stanowiąc ważne ogniwo fabuły. Motyw szachów raczej rzadko pojawiał się w kinie czy w telewizji, ale kilka produkcji zasługuje na uwagę i to nie tylko ze strony miłośników tej wyjątkowej gry.

Przygotowaliśmy dla was zestawienie filmów i seriali, gdzie widzowie mogą obejrzeć rozgrywki szachowe oraz dać się porwać ciekawym historiom, które są związane z tą grą.

Gambit królowej (2020)

Gambit królowej to siedmioodcinkowy serial Netflixa, którego historia skupia się na sierocie, a zarazem geniuszu szachowym w czasach zimnej wojny. Beth Harmon dręczona samotnością, walczy z uzależnieniem od alkoholu i leków. Jej największym celem w życiu jest zostać najlepszą szachistką na świecie.

Serial stał się wielkim hitem giganta streamingowego, a widzowie i krytycy docenili go za wciągającą historię oraz emocjonujące rozgrywki szachowe. W rezultacie został nagrodzony dwoma Złotymi Globami. Gambit królowej wygrał w kategorii najlepszy serial limitowany lub film telewizyjny. Nagrodę otrzymała również zasłużenie Anya Taylor-Joy za rolę Beth. Warto wspomnieć, że w amerykańskiej produkcji wystąpił znany polski aktor - Marcin Dorociński.

Pionek (2014)

Pionek jest dramatem biograficznym, którego historia związana jest z mistrzostwami świata w szachach z 1972 roku, w których Bobby Fischer zmierzył się ze Spasskim w szczytowym okresie Zimnej Wojny. Film opowiada o zmaganiach głównego bohatera ze swoim geniuszem i szaleństwem. To historia sukcesu i porażki dzieciaka z Brooklynu, na którego zwróciły się oczy całego świata. W Fischera wcielił się Tobey Maguire, a w Spasskiego - Liev Schreiber. Za kamerą stanął Edward Zwick.

Fresh (1994)

Sean Nelson wciela się we Fresha, młodego dilera, który pracuje dla miejscowych handlarzy narkotyków, dowodzonych przez Estebana (Giancarlo Esposito). Zainspirowany lekcjami szachowymi swojego ojca, alkoholika i mistrza w szachach błyskawicznych (Samuel L. Jackson), chłopak opracowuje i realizuje genialny plan, aby uwolnić siebie i swoją uzależnioną od narkotyków siostrę (N'Bushe Wright) z ich nieszczęśliwego życia. Fresh to film o dorastaniu, który wyreżyserował, a także napisał scenariusz Boaz Yakin. Nie jest to produkcja o szachach, ale zawiera wiele scen, w których rozgrywane są partie szachowe.

Ukryta gra (2019)

Ukryta gra to thriller szpiegowski, który opowiada o byłym mistrzu szachowym i alkoholiku Joshui Manskym. Mężczyzna zostaje wysłany do Polski, aby zagrać przeciwko aktualnemu sowieckiemu mistrzowi. Akcja filmu rozgrywa się w latach 60. ubiegłego wieku. Tłem dla wydarzeń jest kubański kryzys rakietowy, a stawką pojedynku jest ratowanie ludzkości przed nuklearną zagładą. W tej polskiej produkcji w głównej roli występuje Bill Pullman. Za kamerą stanął Łukasz Kośmicki.

Szachowe dzieciństwo (1993)

Szachowe dzieciństwo opowiada o chłopcu, Joshu Waitzkinie, który objawił niezwykły talent w grze w szachy. W doskonaleniu umiejętności pomaga mu szachista Vinnie (Laurence Fishburne). Z czasem chłopak jednak traci zainteresowanie grą, podczas gdy jego rodzice nadal dążą do jego sukcesu. Szachowe dzieciństwo to historia o sensie życia, a także jest fascynującym wglądem w umysł genialnego dziecka. W głównej roli występuje Max Pomeranc. Świetne kreacje stworzyli również Laurence Fishburne i Ben Kingsley.

Brooklyn Castle  (2012)

Brooklyn Castle to film dokumentalny o grupie uczniów z liceum na Brooklynie. Pomimo trudności finansowych drużyna młodych szachistów osiągnęła wiele sukcesów na turniejach na przestrzeni wielu lat. Produkcja opowiada o determinacji, wsparciu nauczycieli i inteligencji młodych ludzi. To dokument, który warto obejrzeć!

Królowa Katwe (2016)

Królowa Katwe, którą wyreżyserowała Mira Nair, to podnosząca na duchu historia ugandyjskiej dziewczyny. Główną bohaterką jest Phiona (Nadina Nalwanga), która dzień spędza na sprzedaży kukurydzy oraz zajmowaniu się młodszym bratem. Pewnego dnia odkrywa grę w szachy, która ją całkowicie zafascynowała. Jej mentor Robert Katende (David Oyelowo) uczy ją tajników gry, dzięki czemu staje się jedną z najlepszych szachistów w wiosce Katwe. Film Disneya jest adaptacją artykułu dla ESPN autorstwa Tima Crothersa.

Debiut (2020)

Film oparty jest na prawdziwej historii licealnej drużyny szachowej Miami Jackson High School. Mimo, że młodzież pochodzi z biednego środowiska, pokonuje przeciwności losu oraz wygrywa mistrzostwo w szachach. W roli nauczyciela szachów, pana Martineza, występuje John Leguizamo, dla którego jest to też debiut reżyserski.

Magnus (2016)

Jest to film dokumentalny, który opowiada o szachowym arcymistrzu z Norwegii. To fascynująca historia, która pokazuje drogę na szczyt geniusza szachowego, Magnusa Carlsena. Jego losy śledzimy od czasów, gdy był postrzegany jako cudowne dziecko, aż do osiągnięcia sławy i zdobycia mistrzostwa w wieku zaledwie 22 lat. Nie brakuje niezwykłych i ekscytujących pojedynków, w tym meczu z legendarnym Kasparowem, gdy Carlsen miał zaledwie 13 lat.

Obrona Łużyna (2000)

Adaptacja powieści Vladimira Nabokova, która opowiada historię arcymistrza szachowego o nazwisku Łużyn. W 20. latach XX wieku zostaje wysłany do Włoch, aby wziąć udział w jednym z najtrudniejszych meczów swojego życia. Gdy zakochuje się w Natalii (Emily Watson) próbuje odnaleźć równowagę między miłością do szachów i do wybranki serca. W tytułowej roli występuje John Turturro.

Szachistka (2009)

To francusko-niemiecka produkcja, która opowiada o intymnej więzi między francuską pokojówką o imieniu Helene (Sandrine Bonnaire) a amerykańskim patriotą Krogerem (Kevin Kline), których połączyła miłość do gry w szachy. Film jest adaptacją powieści Bertiny Henrichs i został wyreżyserowany przez Caroline Bottaro.

Szach-mat (2013)

Inspirująca opowieść oparta na prawdziwej historii. Opowiada o Eugene'ie Brownie, byłym przestępcy, który całkowicie zmienia swoje życie. Nie mogąc znaleźć zatrudnienia tworzy klub szachowy dla młodzieży w Waszyngtonie, stając się ich mentorem. W roli głównej występuje Cuba Gooding Jr.

Rycerze Południowego Bronxu (2005)

Ten film stworzony dla telewizji to opowieść o nauczycielu, Richardzie Masonie, który uczy gry w szachy biedne dzieci z południowego Bronksu. Jednak najbardziej wartościowe lekcje młodzież otrzymuje z dala od szachownicy. W wyreżyserowanym przez Allena Hughesa produkcji w głównej roli wystąpił Ted Danson. Historia jest oparta na prawdziwej historii nauczyciela, Davida MacEnulty.